Η οικονομική κρίση έφερε στην επιφάνεια μεγάλη αμφισβήτηση στους θεσμούς η οποία – σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε χώρα – φέρνει ακόμη και το δημοκρατικό πολίτευμα να μοιάζει ότι κινείται προς την κατεύθυνση αδιεξόδου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ελλάδα, όπου ολόκληρο το πολιτικό σύστημα δείχνει ανήμπορο να βρει λύσεις και να δείξει την δυνατότητα να καθοδηγήσει τη χώρα προς τα μπροστά. Γεγονός το οποίο τα κόμματα σχεδόν παραδέχονται και διεκδικούν την λαϊκή εύνοια επιθυμώντας να εμφανιστούν ως ο μονόφθαλμος μύωπας ανάμεσα σε τυφλούς.
Στην Κύπρο, με μια κοινωνία που δείχνει σε διεθνές επίπεδο μοναδικό σεβασμό και νομιμοφροσύνη στους θεσμούς, εδώ και λίγο καιρό παρουσιάζονται πρωτοφανή ρήγματα στην ειδυλλιακή εικόνα. Όχι επειδή οι πολίτες έγιναν πιο κριτικοί από μόνοι τους, αλλά διότι οι θεσμοί απέτυχαν να προσαρμοστούν στα σύγχρονα δεδομένα και άρχισαν να ερίζουν μεταξύ τους για τα επουσιώδη και τα ευτελή. Το ράγισμα δε που προκλήθηκε από την πρόσφατη απόφαση του κακουργιοδικείου είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορεί να περιοριστεί στο πλαίσιο της δικαιοσύνης, της μέχρι πρότινος ιερής αγελάδας των εξουσιών. Ακριβώς διότι από την ώρα που αμφισβητήθηκε η δικαιοσύνη, όλα μπαίνουν ξανά κάτω από την βάσανο βαθιάς κριτικής που φέρνει και την δική μας δημοκρατία να μοιάζει ενώπιον τέλματος.
|
Αφού αμφισβητήθηκε η δικαιοσύνη, όλο το σύστημα θα υποστεί βαθιά κριτική |
Το δικαστήριο, είναι προφανές, επεδίωξε να υπερτονίσει την αποκλειστικότητα του στην απονομή δικαιοσύνης, αισθανόμενο αδικαιολόγητα ανταγωνισμό από τον τύπο και την κοινή γνώμη. Μίλησε στην απόφαση για “σφετερισμό δικαστικής εξουσίας” λες και υπάρχει νοήμων άνθρωπος που επιθυμεί να αποδίδεται δικαιοσύνη μακρυά από τα δικαστήρια. Το τεκμήριο της αθωότητας είναι το ιερότερο δικαίωμα ατομικής ελευθερίας και ορθώς το δικαστήριο επιθυμεί να το διαφυλάσσει. Αυτό το τεκμήριο όμως δεν μπορεί να υποσκελίσει την ψυχρή και τετράγωνη λογική (όχι την συναισθηματισμό) των ανθρώπων, όπως επιχειρήθηκε. Η αίσθηση ότι το τεκμήριο της αθωότητας αντί ως πυλώνας δικαιοσύνης, ευτελίστηκε ως νομοτεχνικό εργαλείο είναι εύλογη, ειδικά από την ώρα που η χρήση του έγινε για να σκεπάσει αδυναμίες του συστήματος και παρανομία άλλων θεσμών όπως η αστυνομία.
Η σφοδρή κριτική της κοινωνίας, επεκτείνεται σιγά σιγά και στις υπόλοιπες των εξουσιών. Έτσι, το προεδρικό σύστημα δείχνει να ταρακουνιέται, από την ώρα που οι συνεργασίες του δεύτερου γύρου των προεδρικών δεν διασφάλισαν ένα μίνιμουμ πολιτικό πλαίσιο συνεργασίας. Η συνεχής διαμάχη της κυβέρνησης με το ΔΗΚΟ, αλλά και η αδυναμία αυτών που την προκαλούν να θέσουν θέμα αποχώρησης, ευτελίζουν την δημοκρατική λειτουργία. Σε επίπεδο αξιοκρατίας και διαφάνειας, εμπεδώνεται η πραγματοποίηση “δουλειάς” με το δημόσιο δια της τεθλασμένης, ως επίσημη κρατική πολιτική. Οι ανεξάρτητοι αξιωματούχοι του κράτους, έχουν υποστεί τελευταίως έντονη αμφισβήτηση, είτε από ατυχής χειρισμούς, είτε από άλλους θεσμούς που επιθυμούν να τους αφαιρέσουν δικαιώματα και εξουσία.
Στο επίπεδο των κομμάτων και της νομοθετικής εξουσίας, το σύστημα δείχνει να αυτοκαταργεί τον πολιτικό του ρόλο, γινόμενο ουραγός των δημοσκοπήσεων και των ΜΜΕ. Πως να κριθεί διαφορετικά όταν δεν εμφανίζονται πολιτικές διεξόδοι, όταν στη βουλή δεν κατατίθεται σχεδόν ποτέ πρόταση νόμου, αλλά μόνο ζητήματα που θα εξασφαλίσουν κάποια λεπτά δημοσιότητας;
Τον πολίτη στο τέλος της ημέρας δεν τον ενδιαφέρει ποιος και τι φταίει κάθε φορά, αλλά η αίσθηση διαρκών αδιεξόδων που κατά συρροή παρουσιάζονται σε όλους τους τομείς. Τον αφορά η ατιμωρησία στα δικαστήρια, η μη χρηστή διοίκηση, το πολιτικό παιγνίδι και το παζάρι που παίζεται πάνω στην πλάτη του. Και οι θεσμοί καλούνται να μαζέψουν τα κομμάτια τους και με σοβαρότητα να αναδιατυπώσουν και να επανατοποθετήσουν τον ουσιαστικό μεγάλο ρόλο τους, χωρίς σκιές εξυπηρέτησης άλλων συμφερόντων. Γιατί η μαγεία της δημοκρατίας είναι ότι σε αυτό το πολίτευμα δεν υπάρχουν οριστικά αδιέξοδα, όσο και αν καμιά φορά φαίνεται το αντίθετο. Αν οι θεσμοί αποτύχουν να ανταποκριθούν, οι κοινωνίες – έστω και με καθυστέρηση – πάντα θα βρουν τη λύση.