Ευρώπη ώρα μηδέν

Όταν κάθε βδομάδα καλείσαι να αρθρογραφήσεις, δεν είναι πάντα εύκολο. Κάποιες φορές δεν συμβαίνει τίποτα για να σου δώσει ερέθισμα. Άλλες, θες να πεις αυτό που σκέφτεσαι ανεξαρτήτως του τι συμβαίνει. Υπάρχουν όμως και οι βδομάδες εκείνες που συμβαίνουν τόσα πολλά και αξιοπρόσεκτα πράγματα στον κόσμο, που κινδυνεύεις να χάσεις το πιο ουσιαστικό. Τέτοια θεωρώ και την τελευταία, με όλο αυτό τον ορυμαγδό που ξεκίνησε από τη γενικώς διάτρητη υπόθεση Σαρρή, επεκτάθηκε σε θέματα λογοκλοπής, πήγε στη Λιβύη με τον θάνατο του Καντάφι και την ανθρωποφαγία που ακολούθησε και κατέληξε με τον νεκρό διαδηλωτή στην Αθήνα, που περιφρουρούσε την εκδήλωση στο πλαίσιο της οργανωμένης προσπάθειας του ΚΚΕ, με το οποίο όσο κι αν διαφωνώ, σε αυτό το θέμα το θαυμάζω.

Αυτή όμως η βδομάδα, όπως και η επόμενη, έχει ένα άλλο θέμα που αφορά τη ζωή και τις αυριανές δυνατότητες όλων μας. Είναι αυτό της διαχείρισης από την Ευρώπη της ελληνικής κρίσης. Και δεν εννοώ ότι αφορά όλους μας λόγω των ιδιαίτερων σχέσεων με την Ελλάδα, αλλά λόγω των πανευρωπαϊκών και παγκοσμίων επιπτώσεων που αυτή μπορεί να προκαλέσει.

Οικονομολόγος δεν είμαι και με τον σύγχρονο, παντού τον ίδιο, κοντόφθαλμο και απόλυτα μαθηματικό τρόπο που ασκείται η οικονομική επιστήμη δεν συμφωνώ. Ούτως ή άλλως θεωρώ ότι το ζήτημα δεν είναι πια οικονομικό, αλλά έχει ήδη εξελιχθεί σε απόλυτα πολιτικό και έχει να κάνει με το μέλλον του ίδιου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Μελετούσα τις τελευταίες μέρες παγκόσμιες οικονομικές ιστοσελίδες που επιχειρούσαν να διευκρινίσουν τι σημαίνει η διαφωνία Γαλλίας και Γερμανίας για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, την ώρα που, πέραν της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, στη δίνη της κρίσης μπήκε και η Ιταλία, με τα επιτόκια ήδη στο 6%. Ανακάλυψα λοιπόν ένα σημείωμα του οικονομολόγου της RBS Ζακ Καγιού που περιγράφει με απλούς αριθμούς το σημερινό αδιέξοδο της κρίσης. Γι’ αυτό και θα παραθέσω τι αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Η ασφαλιστική πολιτική που επιχειρεί σήμερα η Ε.Ε. είναι πιο πιθανόν να αποτύχει να προσελκύσει κεφάλαια του ιδιωτικού τομέα. Σημαντικό μέρος των κονδυλίων του μηχανισμού είναι ήδη δεσμευμένα. Η δανειοδοτική ισχύς του είναι περί τα 440 δισ. ευρώ, όσο είναι το σύνολο των εγγυήσεων που έχει διατεθεί από τα 6 κράτη της Ευρωζώνης τα οποία διαθέτουν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση. Πλην όμως, ο μηχανισμός έχει ήδη δεσμεύσει 26 δισ. ευρώ στο πρόγραμμα διάσωσης της Πορτογαλίας, 17,7 δισ. ευρώ σε αυτό της Ιρλανδίας, ενώ θα χρειαστεί περίπου 70 δισ. για τη δεύτερη διάσωση της Ελλάδας. Αν παράσχει χρηματοδότηση και στις ευρωπαϊκές τράπεζες προκειμένου να αναδιαρθρώσουν τα κεφάλαιά τους η οποία μπορεί να φτάσει ώς και τα 50 δισ. –αφού οι ευρωπαϊκές αρχές κατέληξαν να συμφωνήσουν ότι η τρύπα που θα αναγνωριστεί είναι της τάξης των 100 δισ.– απομένουν μόλις 275 δισ. ευρώ τα οποία μπορούν να εγγυηθούν το 20% των ζημιών κρατικών τίτλων ύψους 1,43 τρισ. ευρώ. Δηλαδή ποσό χαμηλότερο από τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ιταλίας και της Ισπανίας που φτάνουν τα 2 τρισ. ευρώ».

Σε δύο άρθρα πριν ενάμιση χρόνο (27/4/10 και 4/5/10) με τίτλο «Ευρώπη και κρίση», κατέληγα στο συμπέρασμα ότι από την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες λογοδοτούν μόνο στον λαό της χώρας τους και όχι στο σύνολο της Ευρώπης, εύλογα έχουν προτεραιότητα να προστατεύσουν πρώτα τα συμφέροντα των πολιτών τους και μετά εκείνα των υπολοίπων Ευρωπαίων. Ή να νομίζουν ότι τα προστατεύουν, όπως πολλές φορές συμβαίνει σήμερα.

Αυτό που γίνεται στην Ελλάδα είναι δίκαιο επί της αρχής, εφόσον η χώρα απέτυχε να διαχειριστεί την οικονομία της και εγκατέστησε ένα αδυσώπητο και αδηφάγο πελατειακό σύστημα. Η προσπάθεια εξυγίανσης όμως γίνεται με τρόπο απάνθρωπο, ασφυκτικά πιεστικό, μονίμως εκβιαστικό, χωρίς ορατό αποτέλεσμα ή τέλος. Και γίνεται μάλιστα με τρόπο που εκθέτει την ίδια την Ευρώπη αλλά και την κοινή οικονομία σε κίνδυνο οριστικής διάλυσης.

Στις δύο συνόδους κορυφής της Κυριακής και της Τετάρτης, η Ευρώπη πιθανόν να καλείται να αποφασίσει αν θα αντιμετωπίσει επιτέλους από κοινού την κρίση ή αν θα αφεθεί να χρεοκοπήσει ως σύνολο…