Μπλόφα και τζόγος

Σχολιάζοντας τη δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα, μια φίλη έγραψε στο twitter κάτι με το οποίο και συμφωνώ και έχω υποστηρίξει μέχρι σημείου που να κινδυνεύω να χαρακτηριστώ γραφικός: «Πολιτική σημαίνει επίτευξη πολιτικών στόχων, όχι διαχείριση κακομοιριάς και επαρχιακός τακτικισμός».

Το τζογάρισμα και η μπλόφα δεν είναι σημερινά στην πολιτική. Συνέβαιναν από αρχαιοτάτων χρόνων μεταξύ βασιλιάδων, δικτατόρων, απεσταλμένων, προέδρων, πρωθυπουργών. Κάποιες ενέργειες αυτού του είδους μάλιστα πιθανόν να δρομολόγησαν ή να απέτρεψαν ιστορικά γεγονότα. Ποιο λοιπόν το πρόβλημα σήμερα;

Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι οι ηγέτες πλέον δεν επιχειρούν –όταν επιχειρούν– να πιέσουν ο ένας τον άλλο χρησιμοποιώντας τεχνάσματα, σε διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες. Πλέον τζογάρουν πολιτικά μπροστά στα μάτια του λαού, επιχειρώντας να ξεγελάσουν, να εκβιάσουν και να παρασύρουν τον πολίτη τον ίδιο. Σε αντίθεση με το παρελθόν, κάθε πολιτική «ζαριά» που κάποτε δεν είχε κόστος, σήμερα, την εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, αποκτά παγκόσμιες προεκτάσεις και προκαλεί ανεπανόρθωτα γεγονότα. Σε λεπτά, περιουσίες χάνονται στα χρηματιστήρια λόγω μιας λάθος διατύπωσης.

Δεν είναι μόνο ελλαδικό το φαινόμενο του ανεύθυνου πολιτικού τζόγου. Παντού γίνεται και έχει συμβεί και στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια αρκετές φορές. Στην Ελλάδα όμως, ο πρωθυπουργός ξεπέρασε κάθε όριο. Διότι με την εξαγγελία για δημοψήφισμα, είναι προφανές ότι ο κ. Παπανδρέου επιχειρούσε να πετύχει μια σειρά στόχων, που κάθε άλλο παρά σχέση με το περιεχόμενο του είχαν.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός με την πρόταση για δημοψήφισμα επιχείρησε προφανώς να μετακυλήσει μέρος των ευθυνών του στον λαό. Να δείξει δηλαδή στους πολίτες τι αναγκάζεται ο ίδιος να διαπραγματεύεται και να τους κάνει έστω με κάποιο τρόπο μέρος του προβλήματος και όχι απλά μέρος της διαμαρτυρίας. Προσπάθησε να πιέσει την Ευρώπη ότι χρειάζεται λίγο αναπνοή και καλύτερους όρους. Προσπάθησε να πιέσει τη Νέα Δημοκρατία να τοποθετηθεί επιτέλους στα μεγάλα διλήμματα, αντί να κολοκυνθίζει και να κρύβεται.

Δεν θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει τις προθέσεις αυτές κακές. Ο τρόπος όμως που επιχείρησε να τις πετύχει, επενδύοντας στο ρίσκο του δημοψηφίσματος, ήταν καταδικαστέος και καταστροφικός. Ξέχασε ο κ. Παπανδρέου τις παγκόσμιες προεκτάσεις των πράξεων του, που αποσυντόνισαν και τρόμαξαν ολόκληρη την υφήλιο. Και ξέχασε ότι ο ηγέτης δεν μπορεί να βάζει τον λαό μπροστά για να κρυφτεί, αλλά οφείλει να πείθει και να καθοδηγεί τον λαό του.

Ο κ. Παπανδρέου με την κίνησή του αποκάλυψε τη γύμνια του σημερινού πολιτικού συστήματος που –λίγο πολύ– χαρακτηρίζει ολόκληρη την υφήλιο σχεδόν. Σίγουρα μάλιστα χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Γιατί, όταν το πολιτικό σύστημα είναι εύθραυστο, ανασφαλές και ανεπαρκές, οι αγορές αντιδρούν. Όταν η πολιτική καταντά λογιστική πράξη και πράξη ευκαιριακού λαϊκισμού, όταν γίνεται διαχειριστής της κοινής γνώμης και των γεγονότων, αντί διαμορφωτής τους, η οικονομία υποκύπτει στην ψυχολογία του όχλου. Οι πολιτικοί για να κρύψουν τις ελλείψεις και την αδυναμία ηγεσίας, καταφεύγουν στα τρικ, τον λαϊκισμό, τον τζόγο και την επικοινωνία χωρίς όμως να ξεγελούν και να πείθουν κανέναν εκτός από τους ίδιους πλέον.

Τώρα που όλοι έχουμε δει σε κάθε χώρα –με τις ιδιαιτερότητες της κάθε μιας– «τον ουρανό σφοντύλι», τώρα που διακυβεύονται πια το βοιωτικό επίπεδο και κατακτήσεις γενιών και γενιών, είναι ίσως η ώρα να αντιληφθούμε ότι εμείς είναι που ζητούσαμε τόσα χρόνια τζογαδόρους, ευκαιριακούς και ανεπαρκείς ηγέτες. Ηγέτες που θα τους «κάναμε ό,τι θέλαμε» νομίζαμε, για να τακτοποιούνται οι δουλειές μας. Και όταν αποφασίσουμε ότι δεν θέλουμε να είμαστε η μπίλια στη ρουλέτα, τότε ίσως θα δούμε και την πολιτική να επιστρέφει στην ουσία της.