Ομιλία στο Σωματείο Σταυραετός – Πλατύ Αγλαντζιάς
Κυρίες και Κύριοι,
Όσο περνούν τα χρόνια γίνεται όλο και πιο δύσκολο να καλείσαι να μιλάς για ήρωες. Να περιγράφεις τη θυσία τους. Να χωρέσεις σε λέξεις το μεγαλείο της ψυχής τους.
Στις μέρες μας μάλιστα, είναι σχεδόν αδύνατον. Γιατί ό,τι και να πεις για ανθρώπους που αψήφησαν το θάνατο, που δεν λογάριασαν την ίδια τους τη ζωή για να γίνουν αθάνατοι, θα ναι πάντα πολύ λίγο.
Από την άλλη όμως, σήμερα που αισθανόμαστε τις εθνικές προκλήσεις πολλές φορές να μας πνίγουν ασφυκτικά, γίνεται ακόμη πιο αναγκαίο και επιβεβλημένο να τιμάμε και να μιλάμε για τους ήρωες και τους μάρτυρές μας.
Έχουμε ανάγκη της νοερής παρουσίας τους. Της συναίσθησης εθνικής ευθύνης που τους διέκρινε. Της έμπρακτης επιθυμίας τους να θέτουν την πατρίδα πάνω από οτιδήποτε άλλο. Ακόμη και από την ίδια τους τη ζωή.
Έχει το θλιβερό προνόμιο να έχει πολλούς ήρωες η μικρή μας πατρίδα. Ανθρώπους της καθημερινότητας που μέσα από το ενσυνείδητο βρασμό του οδυνηρού τους θανάτου, υψώθηκαν περίλαμπροι διαλαλητές της ελευθερίας.
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου δεν είναι απλά ένας από αυτούς. Είναι ίσως το τρανότερο παράδειγμα όλων αυτών. Είναι ο ήρωας που με τον βίο του, την οξυδέρκεια του, αλλά κυρίως την ηρωική αντίσταση και τη θυσία του, φέρνει την καταξίωση του Κυπριακού Ελληνισμού μέσα στην ιστορική του πορεία. Παράδειγμα πίστης και της αφοσίωσης στην πατρίδα.
Ο Γρηγόρης σφράγισε με την θυσία του τη σύγχρονη ιστορία αλλά και την πολιτική ζωή της ιδιαίτερης μας πατρίδας.
«Το ποιός είσαι, φαίνεται από το τι κάνεις» λέει η λαϊκή θυμοσοφία. Ο Αυξεντίου, ονειρεύτηκε και πόθησε όσο τίποτε άλλο την λευτεριά. Και έπειτα τόλμησε να την διεκδικήσει, με τον δικό του παράλογο και παράτολμο τρόπο. Δεν έμεινε στα λόγια. Ούτε και επέλεξε να περιοριστεί στην κριτική και τις θεωρίες.
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Ρήγας, ο Ζήδρος, ο Μάστρος, απάντησε στις δικές του επιδιώξεις με έργα που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένα στις μνήμες όλων μας. Έγινε σημείο αναφοράς κάθε απελευθερωτικού αγώνα σε όλη την οικουμένη.
Μίλησε πρώτα με τη ψυχή και το μυαλό του και μετά με το τουφέκι του. Και πέτυχε να βγει νικητής στην μεγάλη μάχη. Αυτή της αιώνιας αναγνώρισης. Αυτή της αέναης ευγνωμοσύνης του έθνους για το οποίο θυσιάστηκε.
Ελληνίδες Έλληνες,
Το παλικάρι από την Λύση στα 29 του χρόνια με οδηγό όσα έμαθε και όσα διδάχθηκε στη σύντομη ζωή του, συνειδητά επέλεξε να μείνει στο κρησφύγετο του στις 3 του Μάρτη του 57. Δεν ήταν απόφαση ήττας. Δεν ήταν επιλογή παράδοσης ή υποχώρησης. Ήταν επιλογή θυσίας και έμπρακτης απόδειξης του πόσο ποθούσε να ζήσει σε ένα τόπο ελεύθερο. Σε μια πατρίδα την οποία δεν θα διαφέντευαν κατακτητές, αλλά ελεύθεροι και περήφανοι Έλληνες. Απόγονοι των ένδοξων προγόνων μας.
Ο Γρηγόρης γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στη Λύση με γονείς τον Πιερή και την Αντωνία Αυξεντίου. Η οικογένεια συμπληρωνόταν από την μικρότερη του αδελφή Χρυστάλλα.
Πήγε δημοτικό στο χωριό του, και μετά στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Ακολούθησε αυτό που ό ίδιος καθόρισε σαν στόχο ζωής. Την φοίτηση του στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Κατετάγη στον Ελληνικό στρατό και πέρασε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού. Παράλληλα μελετούσε φιλολογία για να μπει στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Απολύθηκε από το Στρατό ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πεζικού, και μετά την ολιγόμηνη υπηρεσία του στα ελληνό-βουλγαρικά σύνορα επέστρεψε στην γη που τον γέννησε. Εργάστηκε μαζί με τον πατέρα του και αρραβωνιάστηκε.
Τον Γενάρη του 55, ο Γρηγόρης Αυξεντίου μυήθηκε στον αγώνα από τον ίδιο τον Αρχηγό Διγενή. Αντί του καθιερωμένου όρκου, ο Διγενής κατ’ εξαίρεση δέχτηκε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής.
Και αμέσως ο Γρηγόρης άρχισε τη στρατολόγηση ανδρών στις τάξεις της ΕΟΚΑ. Ήταν ο πρώτος τομεάρχης της ΕΟΚΑ στην περιοχή Αμμοχώστου, και την 1η του Απρίλη του 55 ηγήθηκε των επιθέσεων εναντίον αγγλικών στόχων στον τομέα του. Ως υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, ο Γρηγόρης ήταν υπόδειγμα Έλληνα πολεμιστή και παράδειγμα προς μίμηση. Αγωνίζεται τον αγώνα τον καλό, συμμετέχοντας σε ριψοκίνδυνες στρατιωτικές επιχειρήσεις και ζώντας μεγάλες και σκληρές στερήσεις.
Σύντομα επικηρύχθηκε από τους Άγγλους. Μετά την επικήρυξή του, κατέφυγε στην οροσειρά του Πενταδακτύλου. Από εκεί, κλήθηκε από τον Διγενή στο αρχηγείο της ΕΟΚΑ στην περιοχή των Σπηλιών. Στις 11 Δεκεμβρίου του 55 επέδειξε τις εξαίρετες ηγετικές και στρατιωτικές αρετές του στην ιστορική μάχη των Σπηλιών, παρασύροντας δύο φάλαγγες Άγγλων στρατιωτών και οδηγώντας τες, σε μεταξύ τους σύγκρουση.
Ο αρχηγός Διγενής αξιοποίησε τον φλογερό Υπαρχηγό στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Μαζί με τον τομέα Πιτσιλιάς, του ανέθεσε και τα χωριά της Ορεινής – Μαχαιρά στα οποία τον Ιούλιο του 56, προστέθηκαν και τα κρασοχώρια της Λεμεσού.
Φοβούμενος μόνο την προδοσία, για το καλό του αγώνα και όχι το δικό του, άλλαζε συνεχώς ψευδώνυμα. Ζήδρος, Αίας, Άρης, Ρήγας, Ζώτος και Ανταίος. Όποιο και εάν επέλεγε είχε γίνει το φόβητρο των Άγγλων.
Στους συνομιλητές του εμφυσούσε πηγαίο θάρρος και στους συναγωνιστές του περηφάνια. Εμψύχωνε και αιφνιδίαζε με τις αστραπιαίες και ευφάνταστες πολεμικές ενέργειες του.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Σε κάθε ιστορική περίοδο υπάρχει πάντα ένα ιστορικό γεγονός ή μια προσωπικότητα που την καθορίζει. Ένας αυθεντικός ιστορικός δεσμός. Ένας πόλος που ωθεί το ρου της Ιστορίας προς μια κατεύθυνση, την οποία και ακολουθούμε όλοι οι μεταγενέστεροι.
Χωρίς καμία αμφιβολία, ο Γρηγόρης Αυξεντίου υπήρξε αυτή η υπέρλαμπρη προσωπικότητα του απελευθερωτικού μας Αγώνα.
|
Δεν είναι για να εδραιωθεί η Τουρκία στη μισή μας πατρίδα, με την ανοχή μάλιστα πολλών από εμάς, που έγινε θυσία ο Γρηγόρης Αυξεντίου. |
Και ήταν η 3η Μαρτίου του 57 η μέρα εκείνη που έμελλε να λάβει τέλος η επίγεια ηρωική δράση του Ζήδρου και η αφετηρία καθοδήγησης του ελληνικού κυπριακού λαού στη οδό της ελευθερίας. Ήταν οι στιγμές που οι Άγγλοι περικύκλωσαν το κρησφύγετο του κοντά στο Μαχαιρά. Μια μάχη που κράτησε για ώρες.
Στην ομάδα του υπαρχηγού ήταν οι Ανδρέας Στυλιανού, ο Αυγουστής Ευσταθίου, ο Αντώνης Παπαδόπουλος και ο Φειδίας Συμεωνίδης, τους οποίους, διέταξε να βγουν από το κρησφύγετο.
Στο κρησφύγετο επέστρεψε ο συμπολεμιστής του, Αυγουστής Ευσταθίου, τον οποίο οι Άγγλοι υποχρέωσαν να μπει και να διακριβώσει εάν ο Αυξεντίου ήταν ζωντανός μετά τη ρίψη χειροβομβίδας. Ο Αυγουστής παρέμεινε δίπλα στον Μάστρο και όταν οι Άγγλοι αντελήφθησαν ότι η προσπάθειά των αγωνιστών ήταν να κρατήσουν τη μάχη μέχρι να νυχτώσει ώστε επωφελούμενοι από το σκοτάδι να διαφύγουν, περιέλουσαν το κρησφύγετο με βενζίνη και το πυρπόλησαν.
Ο Αυγουστής Ευσταθίου διασώθηκε με βαριά εγκαύματα. Το σώμα του Σταυραετού του Μαχαιρά έγινε στάχτη. Η ψυχή του όμως φτερούγισε στην αιωνιότητα. Ήταν, είναι και θα είναι πάντα μαζί μας για να μας φωτίζει και να μας καθοδηγεί.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Σε ένα χρονικό σημείο που οι αποφάσεις που εμείς διαρκώς καλούμαστε να λάβουμε, είναι προφανές, θα οριοθετήσουν και θα καθορίσουν για πάντα το μέλλον της πατρίδας μας, ο Γρηγόρης Αυξεντίου είναι το σύμβολο στο οποίο πρέπει να ανατρέχουμε.
Γιατί είμαστε λαός που αγαπά με πάθος τα ιδανικά και τις αξίες του. Ένας λαός που αγωνίζεται σήμερα για να να πετύχει πολυπόθητη ελευθερία μέσα από μια σωστή και έντιμη λύση. Να δημιουργήσουμε μια νέα προοπτική πραγματικής ειρήνης και ανάπτυξης για τον τόπο μας, στη βάση διεθνών και ευρωπαϊκών αρχών.
Για να μπορέσουμε επιτέλους ολόκληρος ο λαός να απολαύσουμε τα αγαθά της αρμονικής συμβίωσης και συνεργασίας, μέσα στην ασφάλεια που μας παρέχει η Ευρώπη, αλλά και ο αναβαθμισμένος ρόλος που μπορεί να παίξει η Κύπρος σε αυτή την πολυτάραχη γεωγραφική περιοχή.
Και θέλω, στο σημείο αυτό, να δώσω μια ξεκάθαρη απάντηση σε όσους θεωρούν ότι η απόδοση της πρέπουσας τιμής στους ήρωες μας, αλλά και η αναδρομή στις ιστορικές στιγμές της Κύπρου και του Έθνους ολόκληρου αποτελούν – δήθεν – εμπόδιο στις προσπάθειες για ειρήνη στην πατρίδα μας.
Όχι λοιπόν. Όχι κύριοι. H ιστορική μνήμη δεν αποτελεί εμπόδιο στη λύση του Κυπριακού. Αντιθέτως. Μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού μπορεί μόνο να στηριχθεί στον αλληλοσεβασμό. Και για να σεβαστούμε τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, είναι προϋπόθεση να σεβόμαστε πρώτα απ’ όλα τους εαυτούς μας και την ιστορία μας. Φτάνει ο σεβασμός στην ιστορία μας, να αποτελεί γνήσια πηγαία και αληθινή ανάγκη και όχι μικροπολιτική σκοπιμότητα.
Μόνο έτσι είναι που αντιλαμβανόμαστε την ευθύνη απέναντι στην πατρίδα μας. Την ανάγκη να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να την ξαναδούμε ελεύθερη και ενωμένη.
Αλλά και μόνο μέσα από την ιστορία μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε το εθνικό χρέος μας να μην συμβιβαστούμε με την κατοχή. Να μην ενδώσουμε στην ιδέα – που άρχισε δυστυχώς να διασπείρεται – ότι μέσω της παραχώρησης εδαφών και μιας συμφωνίας καλής γειτονίας με Τουρκικά σύνορα εντός της Κύπρου, μπορούμε να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.
Δεν μπορούμε και δεν θα μπορέσουμε ποτέ. Είναι τρομερά εφήμερη, επιφανειακή και επικίνδυνη αυτή η άποψη.
Η Τουρκία άλλωστε, απέδειξε για και πάλι αυτές τις μέρες, μέσω της προκλητικής της συμπεριφοράς στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου, ότι δεν είναι παράγοντας τέτοιος που να μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια και τη συνταγματική τάξη της χώρας μας.
Δικαιώθηκε απόλυτα η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας να μην αποδεχθεί εγγυητικά και επεμβατικά δικαιώματα. Η Κύπρος δεν είναι μπορεί να είναι φέουδο κανενός. Η σύγχρονη Κύπρος αξίζει να καταστεί ένα γνήσια ανεξάρτητο και κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος, χωρίς πάτρωνες και κηδεμόνες. Ένα κράτος κόσμημα στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως το δικαιούνται όλοι οι Κύπριοι ανεξαρτήτως καταγωγής.
Κυρίες και Κύριοι,
Σήμερα, την ημέρα αυτή που η ιστορική μνήμη και η συναίσθηση του Εθνικού καθήκοντος αναγεννιούνται και αναβαπτίζονται, οφείλουμε όλοι μας να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε την μεγάλη εικόνα.
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ουδέποτε μετέθεσε τις δικές του ευθύνες αλλού. Ουδέποτε έκανε πίσω μπροστά στην Εθνική πρόκληση. Και όταν χρειάστηκε, υπέστη και τον θάνατο, προκειμένου να είναι συνεπής απέναντι στην Εθνική ευθύνη που πρέπει να διακρίνει τον καθένα μας.
Έδειξε σ’ εμάς τους μεταγενέστερους, το πόσο βαρύ πρέπει να νοιώθουμε το χρέος και την ευθύνη απέναντι στην πατρίδα μας. Και το πόσο πρέπει να παραμερίζουμε τους εγωισμούς και τις μικρότητες, για να μπορούμε να εκτελούμε το πραγματικό καθήκον μας.
Διότι η εθνική ευθύνη δεν πρέπει να μας χαρακτηρίζει μόνο σε περιόδους όπου καλούμαστε στα όπλα. Η ευθύνη απέναντι στην πατρίδα και το έθνος, είναι ακόμα πιο επιβεβλημένη σε ειρηνικές περιόδους. Ιδιαίτερα δε, όταν η ειρήνη που βιώνουμε σήμερα είναι επίπλαστη και μπορεί ανά πάσα στιγμή να μεταβληθεί.
Σήμερα, που μέσα από το διάλογο αγωνιζόμαστε να πετύχουμε την πραγματική απαλλαγή του τόπου μας από ξένα στρατεύματα και τις εγγυήσεις του 1960, σήμερα που αγωνιζόμαστε να πετύχουμε την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου σε ολόκληρη την επικράτεια της πατρίδας μας, η εθνική ευθύνη πρέπει να μεταφράζεται πρώτα και κύρια σε ενότητα και ομοψυχία.
Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για το αποτέλεσμα. Δικαιούμαστε ακόμη να είμαστε βαθιά απογοητευμένοι από τη στάση συμπατριωτών μας, όπως ο κ. Ακιντζί, που δημιουργούν έντονα την εντύπωση ότι αποκλίνουν των όσων για δεκαετίες πρέσβευαν, στρώνοντας το χαλί στις φωνές της διχοτόμησης και της φυσιογνωμικής αλλοτρίωσης της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Εμείς όμως, οφείλουμε όμως να είμαστε απόλυτα βέβαιοι για τη δική μας θέληση και αποφασιστικότητα. Ότι θα κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να φτάσουμε στην ευλογημένη ώρα της απελευθέρωσης του τόπου μας. Και είναι μόνο μέσα από την αταλάντευτη προσήλωση στον στόχο μας που θα πείσουμε ότι αυτή η πατρίδα αξίζει πολύ περισσότερα από εκείνα, που όσοι κάνουν το λάθος να μην την υπολογίζουν, προσπάθησαν να προδιαγράψουν.
Γιατί είμαι σίγουρος, ότι ο Γρηγόρης απ’ εκεί που βρίσκεται δεν ησυχάζει, βλέποντας την Τουρκία να κατέχει και να προσπαθεί να εδραιωθεί στην μισή μας πατρίδα, με την ανοχή μάλιστα πολλών από εμάς. Δεν είναι γι’ αυτό το αποτέλεσμα που έγινε θυσία και γράφτηκε για πάντα στην ιστορία.
Η μνήμη του είναι ήδη αιωνία…