Ανδρέας Ανδριανόπουλος
Ενδιαφέρουσα Άποψη – του Ανδρέα Ανδριανόπουλου*
Να μην πληρώσουν την κρίση αυτοί που δεν την προκάλεσαν. Αυτό το σύνθημα κυριαρχεί στις κινητοποιήσεις ΑΔΕΔΥ (δημόσιοι υπάλληλοι) και ΓΣΕΕ (κατά βάση εργαζόμενοι σε δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας). Σωστό το σύνθημα. Αλλά ποιoί ευθύνονται πραγματικά για την κρίση;
Είχα δημόσια επισημάνει, από το ξεκίνημα της κρίσης το 2008, πως οι παρεμβάσεις των κρατών θα την βαθύνουν αντί να την εκτονώσουν. Και πως γρήγορα, από κρίση των επενδυτικών τραπεζών και του τομέα των στεγαστικών δανείων θα πέρναγε στις εμπορικές τράπεζες και στην πραγματική οικονομία. Αυτό ακριβώς κι έγινε.
Εκατοντάδες αμερικανοί βουλευτές και στρατός διεθνώς αναγνωρισμένων οικονομολόγων επέμεναν για την καταψήφιση των πακέτων Πόλσον και αργότερα Ομπάμα. Που εκταμίευαν δις. από τις τσέπες των φορολογουμένων για να διασώσουν Τράπεζες και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Το περίφημο stimulus, κρατικά δηλ. χρήματα για επανεκκίνηση της οικονομίας, του Ομπάμα αποδείχθηκε εντελώς αναποτελεσματικό. Τελικά βάθυνε η ανεργία, διογκώθηκαν τα δημόσια ελλείμματα και οι ΗΠΑ και η Ευρώπη τσαλαβουτούν στα οικονομικά αδιέξοδα. Δεν χωράει αμφιβολία πως οι τεράστιες οικονομικές συνεισφορές των επενδυτικών τραπεζών στις προεκλογικές καμπάνιες και των δύο μεγάλων αμερικανικών κομμάτων συνέβαλαν στην ομοφωνία για την γενναία χρηματοδότησή τους.
|
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και παγκόσμια, είναι κρίση του κρατισμού |
Το εκπληκτικό είναι πως σε σχετική ημερίδα της Βουλής μετείχαν και τραπεζίτες οικονομολόγοι που για να χαιδέψουν αυτιά, όπως συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα, δεν δίστασαν να συμπορευτούν με την παραδεκτή λογική που επικρατεί ανάμεσα στους σχολιαστές των οικονομικών εξελίξεων. Και κατήγγειλαν τις ανεξέλεγκτες αγορές και τον νεοφιλελευθερισμό για την πρόκληση των σημερινών οικονομικών αδιεξόδων. Και έμμεσα υπέδειξαν το τραπεζικό σύστημα σαν τον κύριο υπεύθυνο των μεγάλων προβλημάτων!!
Δεν θα πάψω όμως να επιμένω πως την ευθύνη για την οικονομική κρίση την είχαν οι ανακόλουθες πολιτικές του αμερικανικού δημοσίου. Η πολιτική της «φτηνής στέγης σε όλους» επέβαλε, με κυρώσεις μάλιστα σε όσες τράπεζες απειθαρχούσαν, την παροχή στεγαστικών δανείων σε άτομα δίχως τα οικονομικά εχέγγυα για την αποπληρωμή τους. Οι αρμόδιοι για τον έλεγχο της αγοράς οργανισμοί εκ των πραγμάτων περιθωριοποιήθηκαν ενώ το χρήμα έρεε άφθονο, με ευθύνη της Κεντρικής Τράπεζας, προς τα νέα χρηματοπιστωτικά εφευρήματα. Αν δεν απατώμαι, ο νεοφιλελευθερισμός κατηγορείται για αυστηρότητα στην διάθεση χρήματος (μονεταρισμός). Και οι αγορές δεν αυτορυθμίστηκαν διότι προφανέστατα δεν της άφησε κανένας να αυτορυθμιστούν! Ποιός φταίει λοιπόν;
Η ελληνική κρίση δεν συνδέεται με την διεθνή. Παρά μόνο στον βαθμό που δυσκολεύεται ο εξωτερικός δανεισμός, Τα ελληνικά οικονομικά αδιέξοδα οφείλονται στο ότι η χώρα ζεί για δεκαετίες τώρα με δανεικά. Δημιουργώντας ανάγκες, και καλύπτοντάς τες βέβαια, που δεν δικαιολογούνται από το οικονομικό της επίπεδο. Χτίζοντας ένα σύστημα παροχών που με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να αντέξει ο κόπος αλλά και οι δυνατότητες της κοινωνίας. Κι όπως φάνηκε τελευταία κοροιδεύοντας τους δανειστές μας με ψεύτικα στοιχεία. Κι όταν αυτοί αντιδρούν, διεκδικώντας τα χρήματά τους (μέσω υψηλών επιτοκίων), καθυβρίζονται.
Που πήγαν όμως τα χρήματα; Κατά βάση σε παροχές και στην κατανάλωση. Μέσω της διεύρυνσης του δημόσιου τομέα και της δημιουργίας στρατιών υπαλλήλων που με τις καθαρές – η κάτω από το τραπέζι – αμοιβές τους κινούσαν και μέρος της αγοράς. Τα νούμερα είναι αδυσώπητα. Η μισθοδοσία μόνο των υπαλλήλων του δημοσίου (του κυρίως κράτους) φτάνει τα 30 δις. ευρώ ετήσια. Στα δέκα τελευταία χρόνια του υπερβολικού δανεισμού το ποσό αυτό ανεβαίνει στα 300 δις. ευρώ. Οσο δηλαδή και το συνολικό εξωτερικό χρέος της χώρας!! Οσοι στον ιδιωτικό τομέα πληρώνουν φόρους αλλά δεν παίρνουν ουσιαστικά τίποτα από το κράτος (ακόμα και οι υπηρεσίες είναι άθλιες και καταφεύγουν σχεδόν για τα πάντα σε ιδιώτες) τι ευθύνη έχουν για το αδιέξοδο;
Η οικονομική κρίση λοιπόν και στην Ελλάδα, αλλά και παγκόσμια, είναι κρίση του κρατισμού. Κι όχι των αγορών. Από τα πράγματα λοιπόν μέρος του λογαριασμού θα πληρώσουν οι ωφελημένοι από το σύστημα κι αυτοί που κινητοποιούνταν σε κάθε προσπάθεια περιορισμού και εκσυγχρονισμού του.
* O Ανδρέας Ανδριανόπουλος, γεννημένος το 1946 στον Πειραιά, είναι Έλληνας πολιτικός και καθηγητής πανεπιστημίου. Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το www.andrianopoulos.gr