Το μεγάλο λάθος

Όλη η γελοιότητα που επικράτησε στην Αθήνα τις τελευταίες μέρες, όσο και αν ακούγεται παράξενο, μπορεί να εξελιχθεί και σε καλό. Ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας που σε βάθος χρόνου θα μπορούσε να κάνει όλα όσα μια μονοκομματική κυβέρνηση φοβάται, θα ήταν χωρίς καμία αμφιβολία το βέλτιστο. Από την ώρα που δεν έγινε, προέκυψε μια σειρά αξιοσημείωτων γεγονότων.

Το πρώτο αφορά την ίδια την Ελλάδα, όπου υπάρχει σήμερα μια κυβέρνηση πολύ πιο «πολιτική» από την προηγούμενη. Τα πολιτικά προβλήματα χρειάζονται πολιτικές λύσεις. Και η οικονομία είναι ένα αμιγώς πολιτικό ζήτημα, όσο και αν αυτό ακούγεται σε κάποιους παράδοξο.

Το δεύτερο αφορά την Ευρωζώνη. Χρειάστηκαν 20 μήνες κρίσης του ελληνικού χρέους για να παραδεχθούν επιτέλους οι πάντες, της γερμανικής κυβέρνησης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου συμπεριλαμβανομένων, ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να παίζουν με την πορεία του ευρώ. Όλοι συμφωνούμε ότι η οικονομική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων ήταν άθλια και καταστροφική. Αυτή η πραγματικότητα όμως δεν μπορεί να αλλάξει με λογικές εκβιασμών. Γι’ αυτό και τη στιγμή που έδειχναν να καταρρέουν τα πάντα, ακόμη και το ίδιο το πολιτικό σύστημα, έτρεχαν όλοι να προσφέρουν «αβλεπί» την οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα.

Το τρίτο αφορά τη δύναμη των πολιτών, όταν αυτή χρησιμοποιείται μέσα στα πλαίσια της λογικής. Είναι προφανές ότι οι διαμαρτυρίες των Ελλήνων πολιτών στην πλατεία Συντάγματος προκάλεσαν εξελίξεις. Και στο εσωτερικό με τον ανασχηματισμό, αλλά και διεθνώς. Για πρώτη φορά αναγκάστηκαν Μέρκελ και Σαρκοζί να μιλήσουν για τους Έλληνες πολίτες και την ανάγκη να τους δοθεί περιθώριο «αναπνοής».

Θεωρώ το κίνημα των αγανακτισμένων την πιο αξιοθαύμαστη διαμαρτυρία που έγινε στη μεταπολιτευτική Ελλάδα. Ακριβώς για τον λόγο ότι προτάσσεται ως «μη σοβαρή», όντας χωρίς συγκεκριμένη πολιτική απαίτηση. Άνθρωποι από όλες τις τάξεις διαμαρτύρονται ειρηνικά για την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να βρει λύσεις. Δεν προτείνουν λύσεις που θα καταστρέψουν τη χώρα, όπως παραδοσιακά γινόταν σε τέτοιες εκδηλώσεις. Δεν καταστρέφουν περιουσίες. Αντιθέτως, απαιτούν από το πολιτικό σύστημα να δώσει το ίδιο τις απαντήσεις και πιέζουν τις εξελίξεις με σύγχρονο –έστω «ανάλαφρο» πολλές φορές– τρόπο. Αποτελούν μάλιστα τους μόνους οι οποίοι όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι στους «κουκουλοφόρους».
Το τέταρτο και κυριότερο σημείο είναι ο ίδιος ο μηχανισμός στήριξης, ο οποίος κάθε άλλο παρά φιλελεύθερος ήταν. Μάλλον αριστερίζων συντηρητικός απεδείχθη. Ήθελε να λύσει τα αδιέξοδα του κράτους μέσα από το ίδιο το κράτος, έστω και στην ευρωπαϊκή του υπόσταση.

Ναι, κάθε κράτος οφείλει να εξορθολογιστεί και να περιοριστεί. Δεν μπορεί να κατατρώει τις παραγωγικές δυνάμεις της κάθε χώρας. Ούτε και είναι δίκαιο να ζουν οι ευνοούμενοι του χρεοκοπημένου συστήματος εις βάρος όλων των υπολοίπων. Κυρίως, δεν μπορεί σε μια χώρα να είναι ο καλύτερος πελάτης για κάθε επιχείρηση το κράτος, όπως ήταν στην Ελλάδα. Το μόνο αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει πραγματική οικονομία που να παράγει. Να μη δημιουργείται πλούτος και να ζουν όλοι με δανεικά.
Εξυγίανση όμως δεν μπορεί να υπάρχει πουθενά χωρίς ανάπτυξη. Την οποία ανάπτυξη και τον πλούτο τους δημιουργεί μόνο η αγορά μέσω των συναλλαγών που αυξάνουν το πλεόνασμα του παραγωγού και του καταναλωτή, του πωλητή και του αγοραστή. Αυτό το πλεόνασμα, που το δημιουργεί ο μηχανισμός της αποτελεσματικής κατανομής των πόρων, αυξάνει τον συνολικό πλούτο της κοινωνίας. Έπειτα το κράτος μπορεί, μέσω της αναδιανεμητικής πολιτικής του, να μοιράσει μέρος αυτού του πλούτου, ο οποίος όμως θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί. Όσες περισσότερες συναλλαγές λαμβάνουν χώρα σε μια κοινωνία, τόσο πιο πλούσια είναι αυτή, με περισσότερες δυνατότητες για κοινωνική πολιτική.

Δουλειά του κράτους είναι να δημιουργεί σύγχρονο πλαίσιο, να δίνει κίνητρα, να ελέγχει και να βοηθά για να μπορεί να στηρίζεται, να αναπτύσσεται και να λειτουργεί πιο εύκολα, πιο γρήγορα και με μίνιμουμ κόστος η επιχειρηματικότητα. Αλλιώς, όσα έξοδα και αν κοπούν, οι προϋπολογισμοί δεν καλύπτονται. Αυτό το λάθος , έστω και καθυστερημένα, μάλλον το αντιλήφθηκαν στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Εδώ;