Από το 1989 και τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις της Ελλάδας, άρχισε η χρυσή εικοσαετία των επικοινωνιολόγων και των δημοσκόπων. Μια τάση που – όπως αναμενόταν – εισήχθηκε ταχέως και στην Κύπρο. Όπως κάθε μόδα, έτσι και η συγκεκριμένη, ξεκίνησε σωστά. Οι σύμβουλοι των πολιτικών, προσπαθούσαν να βρουν τρόπους για να περιτυλίξουν με τον σωστό τρόπο και να προωθήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα την πολιτική πρόταση που κατέθεταν οι πολιτικοί. Οι δημοσκοπήσεις χρησιμοποιούνταν για να διαπιστωθεί ο βαθμός της αποδοχής και της διείσδυσης των πολιτικών και των προσώπων, αλλά και για να βρεθούν τυχόν αδυναμίες και να διορθωθούν. Σχεδόν όλοι οι σύμβουλοι, ήταν ομοϊδεάτες των πολιτικών που βοηθούσαν.
Το 1993, ο James Carville, από το μικρό και “ερασιτεχνικό” επιτελείο του Bill Clinton, κατάφερε να μετατρέψει την κατά 90% αποδοχή του George Bush του γηραιότερου σε εκλογική ήττα, αναδεικνύοντας με αριστοτεχνικό τρόπο την εναλλακτική πρόταση εξουσίας του Clinton. Την ίδια ώρα όμως, ο Carville αποτέλεσε – εντελώς άθελα του – το άλλοθι, στην Κύπρο, την Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες, για να θεωρήσουν οι πολιτικοί ότι η μαγική συνταγή για να κερδίζεις τον αντίπαλο δεν είναι η σωστή πολιτική ηγεσία, πρόταση και ουσία, αλλά ο καλός σύμβουλος.
Κατάντησε έτσι κάθε ηγέτης και κάθε πολιτικός οργανισμός, να περιμένει από κάποιον “δρουίδη” να ανακαλύψει το μαγικό φίλτρο που θα δώσει την δημοτικότητα και την εκλογική επιτυχία, μέσω συνθημάτων και τακτικών επινοήσεων αποκλειστικά. Δεν είναι τυχαίο που η έννοια του ηγέτη, του οράματος και του ουσιαστικού ριζοσπαστισμού στην πολιτική, αντικαταστάθηκε με τις απολίτικες θεωρίες του τεχνοκράτη, του καλού παιδιού και του διαχειριστή. Για μια δεκαπενταετία σχεδόν, όλη η υφήλιος έζησε την ξηρασία των ηγετών εκείνων που θα προκαλούσαν πρόοδο. Αντί αυτών, ζήσαμε πολιτικές που νομοτελειακά, εφόσον ακολουθούσαν τα αποτελέσματα ποιοτικών και ποσοτικών δημοσκοπήσεων, ανακύκλωναν τα κατεστημένα.
|
4η Οκτωβρίου: το τέλος των τακτικισμών και της παντοκρατορίας των δημοσκοπήσεων
|
Το φαινόμενο της πολιτικής ερημιάς στην Κύπρο επεκτάθηκε σημαντικά. Πολιτικά γραφεία ψάχνουν πρώτα τον σύμβουλο και μετά την πολιτική πρόταση. Μια πρόταση μάλιστα που περιμένει ενίοτε τον επικοινωνιολόγο και τον δημοσκόπο να διαμορφωθεί. Πολιτικές επιτυχίες και αποτυχίες χρεώνονται σε συμβούλους αντί στους πολιτικούς που οφείλουν να έχουν τον τελευταίο λόγο. Για σημαντικές αποφάσεις, κόμματα συμβουλεύονται ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες για να καθορίσουν την στάση τους, αντί την μέθοδο διείσδυσής της άποψης που ήδη έχουν. Οι ηγεσίες, με λίγα λόγια, αναμένουν από τον κόσμο να τους πει τι να κάνουν, αντί να προτείνουν οι ίδιες τις λύσεις του αύριο. Το ότι αν ήταν έτσι η πολιτική, δεν θα υπήρχε λόγος να υπάρχουν ηγεσίες, λίγους φάνηκε να απασχολεί.
Αναμφίβολα, τεράστιο θύμα της θεωρίας του “ακολουθώ τον κόσμο” ήταν ο Κώστας Καραμανλής. Ένας πολιτικός που εκλέγηκε έχοντας όλα τα εχέγγυα και την στήριξη της κοινωνίας για να μεταρρυθμίσει εκ βάθρων την Ελλάδα και να βάλει το δικό του στίγμα, φάνηκε να βολεύεται στο μίνιμουμ πρόσκαιρο πολιτικό κόστος που καταδείκνυαν οι έρευνες. Και μετά τις δύο λευκές επιταγές που πήρε από το εκλογικό σώμα, στο τέλος πλήρωσε αυτό που φάνηκε ως ατολμία και αναβλητικότητα. Τιμωρήθηκε, ίσως και άδικα σε τέτοιο βαθμό, με 10 μονάδες διαφορά, η λογική της μη ριζοσπαστικής ηγεσίας, των τεχνασμάτων, των ουδέτερων και στογγυλοποιημένων όρων.
Αν προέκυψε ένα καλό από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου στην Ελλάδα και την Κύπρο κατ’ επέκταση, είναι ότι αυτή η μέρα σηματοδοτεί το τέλος των τακτικισμών και της παντοκρατορίας των δημοσκοπήσεων, εις βάρος της ουσιαστικής πολιτικής πρότασης και του οράματος. Χωρίς αποφασιστικότητα να προχωρήσει ένας πολιτικός σε ρίξεις και τομές που θα πάρουν την κοινωνία μπροστά, δεν θα έχει πια λόγο να ηγηθεί της χώρας του. Γι’ αυτό είναι που εκλέγηκαν ο αφροαμερικανός Ομπάμα, ο αυταρχικός Πούτιν, ο πεισματάρης Σαρκοζύ, η αποφασισμένη Μέρκελ χωρίς τους σοσιαλδημοκράτες, γι’ αυτό είναι που έχασε ο Καραμανλής. Γι’ αυτό είναι που επιστρέφουμε επιτέλους στην εποχή της πραγματικής πολιτικής.
Ο James Carville είχε αναρτήσει μια τεράστια πινακίδα στο επιτελείο Κλίντον, με τρεις φράσεις, προκειμένου να μην αποκλίνει ποτέ η εκστρατεία από τα όσα ο υποψήφιος πρέσβευε. Τα παραθέτω αυτούσια στην αγγλική γιατί έχει σημασία: 1. Change vs more of the same, 2. The economy, stupid, 3. Don’t forget health care. Ο Μπίλ Κλίντον έφερε την ουσιαστική αλλαγή, την οικονομική ανάπτυξη με τα περιβόητα “Clinton economics” και έκανε το κράτος πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένο. Είναι ο Μπίλ Κλίντον και η πολιτική του που κέρδισαν τις εκλογές και την ιστορία.
Έχεις δίκιο φίλε. Το χειρότερο είναι ότι αυτή η απολίτικη σκιά έγινε η μόδα που υπηρετεί σήμερα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού δυναμικού στην Ελλάδα
Δυστυχώς κυριε Σοφοκλεους εσείς και το συνάφη σας οι σύμβουλοι επικοινωνίας και οι στρατηγοί σε προεκλογικές εκστρατείες έχετε καταντήσει την πολιτική ετσι και με εκπλήσσει που έχετε το θράσος να κάνετε τέτοιες νουθεσίες. Δεν ειστε εσεις που είσασταν επικεφαλής της (αποτυχημένης) εκστρατείας Κασουλιδή;
Αγαπητέ μου Γιώργο,
Αν χαρακτιρίζεις την εκστρατεία Κασουλίδη μη πολιτική τότε λυπάμαι αλλά προφανώς δεν την παρακολούθησες. Ούτε και αντιλήφθηκες φαίνεται, ότι ο κ. Κασουλίδης με την απόλυτα πολιτική του πρόταση για να πάει η Κύπρος μπροστά, έκοψε πρώτος το νήμα του πρώτου γύρου ανατρέποντας τις δεκάδες δημοσκοπήσεις που το έφερναν τρίτο. Σε θυμίζω ότι στην Κύπρο είναι στον πρώτο γύρο των εκλογών που αναμετρόνται πραγματικά οι υποψήφιοι και οι προτάσεις τους. Αυτά που αναφέρω στο πιο πάνω άρθρο είναι ακριβώς τα ίδια με όσα έλεγα πριν τις προεδρικές και – κυρίως – αυτά που ο ίδιος ο κ. Κασουλίδης επέβαλλε με την πολιτική του πρακτική. Αυτά είναι που έφεραν και τη νίκη του πρώτου γύρου.
Φίλε Μιχάλη,
Νομίζω ότι τοποθέτησες το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση. Η πολιτική πρόταση απουσιάζει από την Ελλάδα πολύ καιρό τώρα. Η αλήθεια είναι ότι ο Καραμανλής άργησε πολύ να επιστρέψει στην πραγματική πολιτική. Όταν το έκανε προεκλογικά κανείς δεν πίστευε ότι το εννοούσε και το τρένο είχε χαθεί.