Κάποιος να τους μαζέψει

Το έχω πει ξανά. Δεν είναι αυτή την Ευρώπη που οραματίστηκε ο Μονέ, η Ευρώπη που χάραξαν ο στρατηγός Ντε Γκολ, ο Αντενάουερ, ο Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Χέλμουτ Κολ και τόσοι άλλοι, αυτή που βιώνουμε σήμερα. Δεν είναι αυτή η Ευρώπη στην οποία πιστέψαμε, αναζητώντας ταχύτερα την πολιτική ολοκλήρωσή της. Και συνεχίζουμε να πιστεύουμε τόσοι πολλοί, παρά το αλλεπάλληλα γερμανικά και άλλα πείσματα, που έρχονται να συνταράξουν τις έννοιες της ευθύνης και της αλληλεγγύης. Τους ακρογωνιαίους λίθους του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Είναι αλήθεια ότι οι φορολογούμενοι κάθε λαού έχουν κάθε δικαίωμα να ζητούν την επιστροφή των χρημάτων που διαθέτουν για να μη χρεοκοπήσει μια άλλη χώρα και εύλογα αναζητούν μηχανισμούς διασφάλισης ότι όντως θα τα πάρουν πίσω. Υπήρξε ακόμη λογική η απαίτηση της Γερμανίας να εμπλακεί το ΔΝΤ στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ως της μόνης αρχής με εμπειρία και τεχνογνωσία για διασώσεις. Και είναι ακόμη αναπόφευκτο, ένα κράτος που από μόνο του δεν κατάφερε να προβεί στις κινήσεις εκείνες για να εξυγιανθεί με ιδία πρωτοβουλία λόγω της αδυναμίας και ευθυνοφοβίας των κυβερνώντων του, να χρειάζεται το πατρονάρισμα από άλλους για να επιβιώσει.

Τα πιο πάνω είναι λογικά. Είναι όμως μόνο η μία πλευρά του νομίσματος. Διότι από την άλλη οφείλει να υπάρχει η Ευρώπη της κοινής αναζήτησης ευημερίας, των κοινών αρχών και οραμάτων, της κοινής αγοράς. Αυτά αξίζουν πολύ περισσότερο από τα λίγα δισεκατομμύρια που χρειάζεται η Κύπρος για να διασωθεί. Και δεν μπορεί για μια χώρα που σχετικά εύκολα μπορεί να βρεθεί ο δρόμος της επανεκκίνησης, να δημιουργούνται όλες αυτές οι στρεβλώσεις, οι εκβιασμοί και οι απειλές. Διότι αργήσαμε μεν δραματικά, σφυρίζαμε αδιάφορα μπροστά στον κίνδυνο, δανειζόμασταν ασύστολα με γελοίους όρους και επιτόκια από παντού, αλλά από την άλλη –έστω όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι– δείξαμε ότι θα εφαρμόσουμε ό,τι χρειαστεί για να ανακάμψουμε.

Αυτή ακριβώς τη στιγμή οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα έπρεπε να είναι δίπλα μας και να μας κρατάνε το χέρι. Όχι απέναντι και να μας κουνάνε με μεγαλύτερη ένταση το δάκτυλο. Και ασφαλώς, η Ευρώπη δεν μπορεί να γίνεται έρμαιο σε βραχυπρόθεσμες και στενόμυαλες θεωρίες κάποιων ακαδημαϊκών, τεχνοκρατών και ελάχιστης εμβέλειας πολιτικών, που βλέπουν το δέντρο βραχυπρόθεσμων αριθμών και χάνουν το δάσος της μακρόπνοης και αειφόρου ανάπτυξης των Ευρωπαϊκών λαών.

Έχω συζητήσει πολύ τα τελευταία χρόνια με πολλούς πολιτικούς και τεχνοκράτες, τόσο από την Ευρώπη, όσο και από αλλού. Αν μιλήσεις με ένα τεχνοκράτη σήμερα, θα σου πει ότι ακόμη και εάν η Κύπρος χρεοκοπήσει, αυτό δεν θα έχει καμία επίπτωση στα spreads της Ισπανίας, της Ιταλίας ή της Πορτογαλίας. Όταν κοιτάς το δάκτυλο, η πιο πάνω άποψη έχει λογική. Όταν όμως κοιτάς πέρα από το δάκτυλο, θα πρέπει να απαντήσεις ποιο είναι το μέλλον της Ευρωζώνης μετά από τη χρεοκοπία του πιο μικρού σε αξία και πιο εύκολου σε διάσωση μέλους της; Και εάν η Ευρωζώνη αποτύχει, ποιο θα είναι το μέλλον του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος;

Αυτή ακριβώς είναι η διαφορά της πολιτικής από την τεχνοκρατική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Ότι αντί να βλέπει μόνο αριθμούς και δεδομένα, ο πολιτικός θα πρέπει να αντικρίσει τη μεγάλη εικόνα και τη μακροπρόθεσμη προοπτική. Αυτή είναι η δουλειά των ηγετών και γι’ αυτό εκλέγονται. Εδώ είναι που σήμερα η Ευρώπη πάσχει. Πρώτα έχει έλλειμμα ηγεσίας και μετά έχει οικονομική κρίση.

Είναι σαφές στον καθένα ότι δεν είμαι ούτε αριστερός ούτε ακροδεξιός αντιευρωπαϊστής. Κάθε άλλο. Επειδή ακριβώς είμαι κατεξοχήν θιασώτης μιας ενωμένης Ευρώπης, ανταγωνιστικής στο διεθνές γίγνεσθαι με όπλα τις αξίες, τη γνώση και τον πολιτισμό της, αγανακτώ όταν παρακολουθώ ένα κύριο επ’ ονόματι Γέρουν Ντάισελμπλουμ από την Ολλανδία, που ανέλαβε να καλύψει το τεράστιο κενό του Γιούνκερ, να μην μπορεί να διαβεβαιώσει για την ασφάλεια των καταθέσεων σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, επειδή κάποιος τεχνοκράτης είπε την εξυπνοβλακεία για «κούρεμά» τους στην Κύπρο και το άφησε ανοικτό.

Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε. Διότι η Κύπρος θα επιβιώσει στο τέλος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η Ευρώπη είναι που παίζεται, εάν δεν βρεθεί κάποιος πολιτικός ηγέτης να τους μαζέψει όλους αυτούς.