Η μεγάλη παγίδα

Η εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές, έχει μπει ξεκάθαρα στη φάση της διαβούλευσης μεταξύ κομμάτων. Ίσως είναι η πρώτη φορά που το σκηνικό των συνεργασιών παραμένει τόσο ρευστό. Οι επιλογές για τα πλείστα των κομμάτων είναι ακόμη πολλές και ανοικτές, όπως και αρκετά ισχυρά είναι τα ρεύματα εντός του κάθε κόμματος που τις υποστηρίζουν. Με εξαίρεση δε τον ΔΗΣΥ όπου τα πράγματα είναι εν πολλοίς προδιαγεγραμμένα, τόσο το ΑΚΕΛ όσο και τα κόμματα του ενδιάμεσου –όπως λέγεται– χώρου, παλεύουν να βρουν απαντήσεις σε κορυφαία ερωτήματα.

Αν θέλουν εκλογές ενός ή δύο γύρων, αν μπορούν να το καθορίσουν αυτό, αν υπερισχύει της ανάγκης για τη βέλτιστη συμμετοχή στην εξουσία, αυτή της διαφύλαξης αρχών και θέσεων. Σε αμφισβήτηση έχει μπει λογικά και το πού βρίσκεται ο ρυθμιστικός ρόλος, τόσο λόγω της ύπαρξης Προέδρου από το ΑΚΕΛ, όσο και λόγω της μη συμπαγούς κατάστασης στο ΔΗΚΟ.

Είναι πολύς κόσμος, με πολύ ευγενής προθέσεις, που αντιδρά σε αυτές τις προεκλογικές συναλλαγές μεταξύ κομμάτων. Θεωρεί ότι ευτελίζουν την πολιτική διεργασία και οδηγούν σε γκρίζες λύσεις. Σε μία ρομαντική διάσταση της πολιτικής, αυτές οι φωνές έχουν δίκιο. Στην πράξη όμως, η εμπειρία λέει ότι κανείς Πρόεδρος δεν εξελέγη χωρίς συνεργασίες.

Ο μόνος ίσως που κατάφερε να ανατρέψει τα κομματικά μαθηματικά ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης το 1998, όταν είχε αντίπαλο τον Γιώργο Ιακώβου. Υπήρχε τότε όχι μόνο ουσιαστική αλλά και προφανής ποιοτική διαφορά.

Για να είμαστε πραγματιστές, λοιπόν, θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι το προεδρικό σύστημα που έχουμε, επιβάλλει συνεργασίες. Και για να γίνουν συνεργασίες πρέπει να προηγηθεί διαβούλευση και συμβιβασμοί. Δεν γίνεται αλλιώς. Είτε πριν από τον πρώτο, είτε τις ελάχιστες κρίσιμες ώρες μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου.

Πού είναι η μεγάλη παγίδα σήμερα; Στο ότι βλέποντας όλοι το πόσο ρευστό και ευμετάβλητο είναι το τοπίο, κινδυνεύουν να αυτοπεριοριστούν για ένα χρόνο αποκλειστικά στο κομματικό παζάρι.

Στις αρχές Ιανουαρίου επεσήμανα ότι ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη που θα έχει μία μακρά προεκλογική εκστρατεία, θα είναι η δυνατότητα να συζητηθούν διεξοδικά οι σκοποί της κάθε υποψηφιότητας, το τι πρεσβεύει, το τι θέλει να προσφέρει στον τόπο. Αν δεν γίνει αυτό, θα οδηγηθούμε σε μία άγονη αντιπαράθεση όπου το Μαρί θα αναμετρηθεί με το Σχέδιο Ανάν, χωρίς επί της ουσίας να προσφερθεί τίποτα το ουσιαστικό στην πολιτική διεργασία.

Σήμερα, η προοπτική των συνεργασιών αποτρέπει την κατά μέτωπο αντιπαράθεση, με εξαίρεση σποραδικές βολές κατά του κ. Χριστόφια, που θέλουν απλώς να τον αποκλείσουν. Κάποια στιγμή όμως, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και ο καθένας θα μετρήσει πού στέκεται.

Εκεί λοιπόν, οι αναγκαίες για τη μεγάλη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος δεν θα είναι αρκετές. Διότι κρίσιμη για άλλη καθόλου ευκαταφρόνητη μάζα, θα είναι η πολιτική διάσταση της κάθε υποψηφιότητας. Το πόσο αυτή ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις, το πόσο θα μπορεί να πάει τη χώρα μπροστά. Η όποια διέξοδος από τα σημερινά αδιέξοδα, θα είναι πολύ πιο πειστική αν έχει περιεχόμενο. Μόνο έτσι θα μπορέσει να συνεπάρει τη μάζα των νέων και άλλων αμφισβητιών, που δεν κινούνται με βάση τις ντιρεκτίβες των κομμάτων.

Σήμερα στο σκηνικό υπάρχουν δύο ονόματα. Ο Δημήτρης Χριστόφιας του οποίου οι προθέσεις δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες και ο Νίκος Αναστασιάδης. Ο μεν κ. Χριστόφιας ανάγκες, όπως αυτές που περιγράφω, δεν έχει άμεσες, εφόσον είναι εν ενεργεία Πρόεδρος. Ο κ. Αναστασιάδης όμως τις έχει.

Είναι αλήθεια, ότι ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει καταφέρει να κάνει θρύψαλα την απόλυτη άρνηση που υπήρχε απέναντι στο πρόσωπό του. Όχι μόνο επειδή κινήθηκε έξυπνα και μεθοδικά, αλλά και διότι προβάλλει μέχρι σήμερα ως ο μοναδικός «αντιΧριστόφιας».

Αυτό μετράει πάρα πολύ. Θα είναι κρίμα όμως να χάσει τον χρόνο που του δίνει η ανυπαρξία αντιπάλων, περιοριζόμενος αποκλειστικά στην αναζήτηση των συνεργασιών. Και θα του κάνει πολύ μεγάλο καλό, αν πέρα από το προφίλ ενός πιο συνεργάσιμου και μειλίχιου Αναστασιάδη, προστεθεί με καθαρότητα το περιεχόμενο ενός υποψηφίου που ξέρει πολύ καλά τι θέλει να κάνει, αν γίνει Πρόεδρος.