Το 2016, το Κυπριακό και η σιωπηλή πλειοψηφία

Το γεγονός ότι το Κυπριακό πρόβλημα έχει αναθερμανθεί είναι αδιαμφισβήτητο και εξαιρετικά θετικό. Διότι, εκ των πραγμάτων, το Κυπριακό εάν δεν βρίσκεται ψηλά στη διεθνή ατζέντα όχι μόνο δεν θα μπορεί να λυθεί. Και είναι επίσης γεγονός ότι το 2016 θα είναι κρίσιμη χρονιά, όχι όπως “όλες” τις προηγούμενες κρίσιμες. Οι διεθνής συνθήκες που διαμορφώνονται γύρω από την Κύπρο συνδράμουν μοναδικά στην ανάγκη επίτευξης ενός συμβιβασμού.

Μια λύση στο Κυπριακό θα φέρει πολλές νίκες και για πολλούς. Είναι η ανάγκη ενός στιβαρού παραδείγματος κράτους που να συναποτελείται από Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, έστω και αν το Κυπριακό πρόβλημα δεν ήταν ποτέ θρησκευτική διαφορά. Είναι η ανάγκη της Ευρώπης για ενεργειακή ασφάλεια που και αυτή εμποδίζεται από την ύπαρξη του Κυπριακού. Είναι η ανάγκη της περιοχής να αποκτήσει ένα πυλώνα ειρήνης, σταθερότητας και πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, ο οποίος θα έχει απεριόριστες δυνατότητες συνεννόησης και με τον αραβικό και με τον εβραϊκό κόσμο. Είναι η επιθυμία της απερχόμενης πλέον κυβέρνησης Ομπάμα να έχει έστω μια επιτυχία στην εξωτερική της πολιτική. Είναι οι προοπτικές της ίδιας της Κύπρου που παραμένουν καθηλωμένες λόγω της ύπαρξης του Κυπριακού. Προοπτικές, οικονομικές, ιστορικές και πολιτικές για τις οποίες ελάχιστα έχουμε μιλήσει όλες αυτές τις δεκαετίες.

Κυρίως όμως είναι η δυνατότητα μια λύση του Κυπριακού να φέρνει θετικές επιπτώσεις και στην ίδια την Τουρκία. Δεν είναι μόνο οι δυνατότητες συνεργασίας με χώρες όπως το Ισραήλ και την Αίγυπτο με τις οποίες σήμερα δεν έχει καν διπλωματικές σχέσεις, σε θέματα που θα αφορούν και την ενέργεια αλλά και πολλά άλλα. Είναι ταυτόχρονα και ο ρόλος της στην ευρύτερη περιοχή, η Ευρωπαϊκή της προοπτική που ξαναζωντανεύει αλλά και η διασύνδεση που για πρώτη φορά μπορεί να γίνει μεταξύ του Κυπριακού και άλλων ζητημάτων που την απασχολούν. Είναι ίσως η πρώτη φορά που η Τουρκία δίνοντας κάτι στο  Κυπριακό μπορεί να πάρει ανταλλάγματα αλλού που την ενδιαφέρει. Το θέμα παραμένει η Τουρκία να πειστεί ότι την συμφέρει. Κάτι που είναι δουλειά όλων και κυρίως των ξένων.

Είναι αλήθεια ότι την λύση του Κυπριακού πολλοί και πολλές φορές την επεδίωξαν. Το ζήτημα για μας ήταν πάντα ότι κανένας μέχρι σήμερα δεν ενδιαφερόταν για την ουσία της λύσης. Για το περιεχόμενο, μέχρι σήμερα, νοιαζόμασταν μόνο εμείς.

Αυτή είναι και μια μεγάλη διαφορά από το 2004. Διότι, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, στα δέκα χρόνια που πέρασαν από το αποτυχημένο από κάθε άποψη δημοψήφισμα του τότε, έχουν χειροτερέψει αισθητά τα πράγματα επί του εδάφους, αλλά έχουν καλυτερέψει οι προοπτικές μιας λύσης ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Σήμερα βρίσκουμε πολύ πιο πρόσφορο έδαφος για να λύσουμε το θέμα των εγγυήσεων, για να εφαρμοστούν οι τέσσερις βασικές ελευθερίες, για να είναι η λύση πραγματικά λειτουργική και οικονομικά βιώσιμη. Τα παθήματα του παρελθόντος που από όλους έχουν διαπραχθεί, δείχνουν ότι γίνονται μαθήματα.

Σήμερα συζητάμε για μια διαφορετική λύση. Που η φιλοσοφία της δεν εδράζεται στην ανάγκη Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να γίνουν “ένα”, αλλά στην ειρηνική και βασισμένη στον σεβασμό συμβίωση. Για ένα συμβιβασμό που δεν θα ανατρέπει αρνητικά την καθημερινότητα των πολιτών στην μία ή την άλλη πολιτεία. Τα καθημερινά ζητήματα θα λύνονται εν πολλοίς όπως λύνονται και σήμερα. Αυτό που θα αλλάξει θα είναι οι δυνατότητες του τόπου και του κάθε πολίτη, είτε Ελληνοκύπριου, είτε Τουρκοκύπριου.

Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι μαζί με την αναζωογόνηση της προοπτικής ενός συμβιβασμού, έχουμε την νέα αναθέρμανση διαχωρισμών του παρελθόντος. Αυτών δηλαδή που κάποιοι από τη μία πλευρά δίνουν την εντύπωση ότι είναι έτοιμοι να δεχθούν το οποιοδήποτε σχέδιο και άλλοι ότι είναι έτοιμοι να απορρίψουν όποιο συμβιβασμό και αν προκύψει.

Αυτή η ίδια η συζήτηση από το παρελθόν είναι λανθασμένη. Δημιουργεί πρόβλημα στην ίδια τη διαπραγμάτευση που καλείται να κάνει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δεν ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες. Κυρίως όμως, δεν εκφράζει την συντριπτική πλειοψηφία του λαού που περιμένει να δει εάν αυτή τη φορά η διαδικασία μπορεί να καταλήξει σε ένα έντιμο και σωστό συμβιβασμό.

Αυτή η σιωπηλή πλειοψηφία παραμένει ψύχραιμη. Περιμένει να δει το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας για να το κρίνει, την ώρα που αντιλαμβάνεται ότι στο εγχείρημα οφείλουμε να δώσουμε περιθώριο. Αναμένει να κληθεί σε δημοψήφισμα μόνο αν ένας συμβιβασμός θα φέρει ένα λειτουργικό, ευρωπαϊκό και βιώσιμο κράτος. Αντιλαμβάνεται την αξία να απαλλαγεί η Κύπρος από Τουρκικά στρατεύματα εντός της αλλά δεν θα δώσει καμιά επικυριαρχία στην Τουρκία για να το πετύχει. Αυτή η πλειοψηφία είναι που για πρώτη φορά με τον νέο χρόνο θα πρέπει να εκφραστεί. Γιατί αυτή είναι που πραγματικά εκφράζει τον πατριωτικό ρεαλισμό.

Ακούω πολλούς να λεν ότι πρέπει να προετοιμαστεί ο λαός είτε για να αποδεχθεί από τη μια είτε να απορρίψει από την άλλη ένα νέο σχέδιο. Και αυτές οι νοοτροπίες είναι λάθος. Ο λαός λαμβάνει θέση ανάλογα με την πορεία των διαπραγματεύσεων. Αντιλαμβάνεται πότε αυτές μπορούν να φέρουν αποδεκτό αποτέλεσμα, στέκεται απέναντι σε μη αποδεκτές προτάσεις και προβληματίζεται σε πισωγυρίσματα όπως αυτά του κ. Ακκιντζί τελευταία.

Κυρίως όμως, η σιωπηλή πλειοψηφία αναμένει να δει τι θα πράξει ο κ. Ερτογάν όταν έρθει η ώρα. Και οι πιθανότητες ο Τούρκος πρόεδρος με γενναιότητα να προχωρήσει στους απαραίτητους συμβιβασμούς για να βρεθεί η λύση είναι περίπου ίσες με εκείνες που έχει η πιθανότητα να την τορπιλίσει.

Καθήκον μας εμάς είναι να φτάσουμε μέχρι εκεί. Να ευθυγραμμίσουμε τα συμφέροντα προς τον σωστό συμβιβασμό και να εξασφαλίσουμε το αποδεκτό περιεχόμενό του. Αυτό, μπορούμε να το πετύχουμε με την νέα χρονιά. Πρώτα απ’ όλα βάζοντας δίπλα από τον λογικό φόβο που έχουμε και την ελπίδα. Την ελπίδα μιας Κύπρου που θα πάψει να είναι κράτος με ειδικές ανάγκες αλλά να καταστεί χώρα με προνομιούχες προοπτικές.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος της Κυριακής”.