Το 3ο debate ήταν κατ’ αρχή πολύ καλύτερο από πλευράς “στησίματος”. Φάνηκε πόσο απαραίτητη είναι η ύπαρξη συντονιστή. Επί της ουσίας και οι 3 προσήλθαν πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι. Ο Αναστασιάδης ενωτικός και προεδρικός, ο Μαλάς επιχειρώντας να δώσει ένα ανανεωτικό αέρα και να ταυτιστεί με την παραδοσιακή εκλογική “πελατεία” του ΑΚΕΛ, ο Λιλλήκας για να αποτελέσει το αντίπαλο δέος του Αναστασιάδη και να φανεί εξωσυστημικός.
Ξεκινάω από τον Σταύρο Μαλά. 3 debate είχε μπροστά του, μια ουσιαστικά ερώτηση είχε να απαντήσει. Τι διαφορετικό έχει να προσφέρει από την συνταγή διακυβέρνησης ΑΚΕΛ – Χριστόφια που πέραν του 80% των πολιτών, μεταξύ των οποίων το 1/3 τουλάχιστον των ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, θεωρούν εκτός τόπου και χρόνου. Απέτυχε παταγωδώς και στις 3 περιπτώσεις να διασαφηνίσει το προφανές. Ακούω για Δομάζους και κορυφαίους της προπαγάνδας, αλλά 3 debate με κολοκυνθίσματα δεν βγαίνουν. Εντάξει, καλά τα λογοπαίγνια με τα mea culpa του Αναστασιάδη, καλά τα μικρο-dogfights που επιχείρησε, αλλά απ’ εκεί και πέρα τίποτα, εκτός από κενά περιεχομένου συνθήματα που θυμίζουν το αλήστου μνήμης Δίκαιη Λύση – Δίκαιη Κοινωνία. Ο “μεγάλος περίπατος του Πέτρου”, η απάντηση δηλαδή Μαλά για το Μαρί, απλά επιβεβαίωσε ότι ο ίδιος ανάλαβε την αποστολή να εκπροσωπήσει το ΑΚΕΛ στις προεδρικές ως διεκπεραιωτής μιας άχαρης αποστολής. Καλό και καινούργιο το σημείο με Βασιλείου, μεγάλη μπανανόφλουδα η επίθεση σε Αναστασιάδη για τον αναπληρωτή πρόεδρο Βουλής, δεν κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει την σκανδαλολογία που αφορούσε τους άλλους δυο. Η εμμονή στην αμφισβήτηση της “καμένης γης” δεν νομίζω να πείθει κανέναν άνεργο, νέο η μικρομεσαίο που σήμερα δυσκολεύεται. Ο κόσμος δεν θέλει πια να ακούει για ελπίδα (όπως υποστήριξε) αλλά θέλει να την δει. Τα παραμυθιάσματα άλλωστε του λαού επί Χριστόφια άφησαν ήδη εποχή. Ο Σταύρος Μαλάς ήταν ο μεγάλος ηττημένος του debate. Επειδή ακριβώς δεν κατάφερε να σταθεί ως αυτόφωτη προσωπικότητα.
Κανείς δεν πέτυχε να θέσει δίλημμα, αλλά και κανείς δεν αμφισβήτησε ουσιαστικά το φαβορί |
Ο Γιώργος Λιλλήκας είχε παρουσία ανάλογη με του πρώτου debate. Ο – στις λεπτομέρειες – πιο καλός επικοινωνιακά σε όλη του τη διάρκεια, έχυσε και πάλι την καρδάρα με το γάλα στα κρίσιμα σημεία. Δομημένος στα θέματα πόθεν έσχες και προτάσεων για οικονομική ανάπτυξη, ανέπτυξε εξαιρετικά το σημείο της κυριαρχίας για το ξέπλυμα. Το σχέδιο Β του για την οικονομία και το αέριο, όσο και αν ελέγχεται δραματικά για την ρεαλιστικότητά του (λόγια του αέρα κατά τη γνώμη μου), εντούτοις αναπτύχθηκε καλύτερα απ’ ότι στο 1ο debate. Ήταν ο μόνος που επιχείρησε να θέσει δίλημμα. Αυτό δηλαδή του 2ου γύρου και το ποιος μπορεί να νικήσει τον Αναστασιάδη, κάλεσε τους πολίτες να ψηφίσουν ελεύθερα (κανείς δεν βλέπει τι κάνεις πίσω από την κουρτίνα) και ελίχθηκε καλά στο θέμα με τους αριστερούς στον 2ο γύρο. Απ΄εκεί και πέρα όμως, απέτυχε να διαχειριστεί αυτό που όφειλε, το οποίο και επισκιάζει την επικαιρότητα. Δεν μπορείς να το παίζεις “Ρομπέν των Δασών” και προστάτης των αδυνάτων και να μην ξεκαθαρίζεις το όνομά σου σε υποθέσεις εκμετάλλευσης αξιωμάτων για προσωπικό οικονομικό όφελος. Εάν ο κ. Λιλλήκας έχει καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον του “Πολίτη”, λογικά επιχείρησε να αμφισβητήσει την αξιοπιστία του εντύπου και να το ταυτίσει με Αναστασιάδη. Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτα από την ώρα που δεν δίνεις απάντηση για το εάν η επιχείρηση σου πήρε δουλειές από τον ΚΟΤ ενώ ήσουν Υπουργός του και εάν έχεις κρύψει εισοδήματα από το Πόθεν Έσχες. Η αγχώδεις και γεμάτη ένταση παραπομπή σε αγωγές θυμίζει τον διορισμό επιτροπής διερεύνησης για την οποία κάθε πολίτης μειδιά. Το να το παίζεις δε αντισυστημικός ενώ ήσουν το “παραχαϊδεμένο” παιδί δύο προέδρων τα 10 από τα 25 τελευταία χρόνια και βουλευτής άλλα 5, δεν είναι πειστικό. Οι αναφορές σε Νίκο Χρυσάνθου, βγάζουν αυτό που στην Κύπρο λέμε “τατσιλίκι”, καθόλου προεδρικό χαρακτηριστικό. Η αντιμετώπιση της ΕΔΕΚ ως αν περίπου να μην υπάρχει, πιθανόν να έχει επιπτώσεις στην ήδη χαμηλή της συσπείρωση.
Ο Νίκος Αναστασιάδης έχει έναντι των ανθυποψηφίων του ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Δεν χρειάζεται να πείσει ότι “γεμίζει την καρέκλα”, εφόσον είναι ο μόνος που ήδη την γεμίζει. Η παρουσία του στο debate στηριζόταν στο προφανές, ότι δηλαδή είναι αυτός που μπορεί να διαχειριστεί την σκληρή σημερινή πραγματικότητα με ρεαλιστικούς όρους. Και τα τρία debate αναλώθηκαν στον ίδιο να υπερασπίζεται την πρόταση εξουσίας που έχει και τους άλλους δύο να προσπαθούν να την αμφισβητήσουν. Αυτό το γεγονός από μόνο του, δημιουργεί για τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ ένα απίστευτο πλεονέκτημα. Είχε τρεις εξαιρετικές στιγμές. Πρώτα, το άδειασμα του Μαλά για τον αναπληρωτή πρόεδρο Βουλής, με τρόπο μάλιστα που προκάλεσε τεράστια ζημιά στον υποψήφιο του ΑΚΕΛ. Μετά, τον χειρισμό της πρότασης Μαλά για Βασιλείου, αφού πέτυχε να φέρει στην συζήτηση τις ανεπάρκειες Χριστόφια. Η τρίτη και πλέον σημαντική, ήταν η διαχείριση της σκανδαλολογίας. Ήταν τόσο κάθετος και γεμάτος αυτοπεποίθηση που γύρισε ένα δύσκολο θέμα υπέρ του, αδειάζοντας κατά κράτος τον Λιλλήκα και τις αγωγές στις οποίες παρέπεμπε. Έτσι λύνονται αυτά τα ζητήματα (δεν θα είμαι υποψήφιος εάν και τέλος). Στο 2ο μέρος βέβαια ο Νίκος Αναστασιάδης φάνηκε να χάνει την αυτοσυγκέντρωση του και έκανε δύο λάθη τακτικής. Το πρώτο ήταν ο χαρακτηρισμός “ψίχουλα” σε σχέση με την πράξη 50 εκ. Μπορεί επί της ουσίας να έχει δίκιο αν αναλογιστεί κάποιος το τι διακινείται στο Κυπριακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά αυτό μπορεί να το καταλάβει μόλις το 3% των πολιτών. Για τους υπόλοιπους είναι πρόκληση. Το δεύτερο ήταν η αναφορά του ότι δεν ήταν ποτέ κρατικός αξιωματούχος. Πρόεδρος του ΔΗΣΥ ήταν επί κυβέρνησης Κληρίδη. Δεν ακούγεται σαν κάτι πολύ λιγότερο, αντιθέτως. Το δίλημμα της ανάγκης ισχυρής εντολής από την 1η Κυριακή, επιχείρησε να το θέσει με απολογία ως εάν να διαχειριζόταν κάτι κακό. Το ίδιο συνέβη και σε σχέση με την δυνατότητα του να συνομιλήσει με τον έξω κόσμο. Γενικά, έλειπαν από τις τοποθετήσεις του τα κεντρικά εκλογικά μηνύματα που θα μπορούσαν να τον αναδείξουν περισότερο.
Καλή η παρουσία των δημοσιογράφων. Ο Χρύσανθος πήρε το μεγάλο βάρος να ανοίξει τα θέματα διαπλοκής και του αξίζουν συγχαρητήρια, γιατί δεν γίνεται να το παίζεις πάπια όταν έξω γίνεται χαμός. Ο Παυλίδης έκανε επιτέλους την ερώτηση που δεν έγινε ποτέ για το Μαρί. Ο Καρεκλάς, με τις υπερβολές του πάντα, έκανε εξαιρετική σύνοψη στο τέλος κάθε γύρου. Αποδείχθηκε και πόσο λάθος είχε στο πρώτο debate που διαμαρτυρόταν για την αυστηρή τήρηση των δευτερολέπτων. Χρειάζεται λίγη ευελιξία σε αυτά, όπως ο ίδιος τελικά την εφάρμοσε.
Στο debate της τελευταίας εβδομάδας, κρίσιμο για όλους ήταν να θέσουν επιτακτικά διλήμματα. Κανείς δεν το πέτυχε. Σε μια μάχη με ξεκάθαρο φαβορί, το θέμα στα debate είναι αν κάποιος καταφέρει ξεκάθαρα να το αμφισβητήσει. Αυτό δεν έγινε σε κανένα από τα τρία. Ο Νίκος Αναστασιάδης εξακολουθεί αλώβητος να είναι ο οιονεί πρόεδρος της Κύπρου.