Συνέντευξη στην Εφημερίδα “Η Καθημερινή” και τη δημοσιογράφο Μαρίνα Οικονομίδου.
«Άστοχα και άκαιρα, έγιναν στο παρελθόν από κάποιους κινήσεις για να πλασαριστούν ως φερέλπιδες υποψήφιοι που στοίχισαν πολύ στην παράταξη», λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Μιχάλης Σοφοκλέους, προειδοποιώντας πως «εάν δεν προχωρήσουμε με τόλμη στις μεταρρυθμίσεις και τη δημιουργία νέας προοπτικής στο Κυπριακό, εάν με το έργο μας δεν πείσουμε ότι δικαιούμαστε μία τρίτη συνεχόμενη θητεία, τότε όποιος κι αν είναι ο υποψήφιος, το βέβαιο είναι ότι θα χάσει». Μιλάει και για την αποχώρησή του από το Προεδρικό, αποκαλύπτοντας πως είχε πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις με τον πρόεδρο σε κρίσιμα ζητήματα και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν ήταν ορθό να συνεχιστεί η συνεργασία τους. Σημειώνει πως μετά τις προεδρικές εκλογές υπήρξε τάση αλαζονείας και μικρομεγαλισμού στην κυβερνητική παράταξη, υπογραμμίζοντας πως «η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση που πολλοί συναγερμικοί εκφράσαμε τον τελευταίο καιρό, οδήγησε σε μια ανασύνταξη, μια νέα αρχή».
–Τι αλλαγές προτίθεστε να κάνετε ως βουλευτής πλέον;
–Στα χρόνια της κρίσης επιβαλλόταν πρώτα η προσέλκυση επενδύσεων και η στήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Πλέον, οφείλουμε να επικεντρωθούμε στη μεσαία τάξη και τους νέους μας. Πώς μία νέα οικογένεια θα αποκτήσει κατοικία, πώς πιο εύκολα θα δημιουργείται μια νέα επιχείρηση. Στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και πώς θα ανεβούν οι μισθοί με ποιοτικές θέσεις εργασίας τώρα που εξαφανίζεται η ανεργία. Το δημογραφικό πρόβλημα, που δεν είναι μόνο πρόβλημα εθνικής επιβίωσης, αλλά και οικονομικού μέλλοντος. Και να ασχοληθούμε πιο ουσιαστικά με τη Λευκωσία, οι πολίτες της οποίας δίκαια ζητούν πολύ μεγαλύτερο σεβασμό. Είναι επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί η ανοργανωσιά των έργων, αλλά και να εκπονηθεί ένας πιο μακρόπνοος και ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την πρωτεύουσα.
–Έχετε διαχωρίσει στο παρελθόν τη θέση σας από χειρισμούς της κυβέρνησης και του ΔΗΣΥ. Να υποθέσουμε πως με την είσοδό σας στη Βουλή θα συμπλέετε πλήρως;
–Έχω διαχωρίσει τη θέση μου κάποιες φορές, εξαιτίας της αγωνίας μου να πάμε καλύτερα. Από τα 15 μου χρόνια έχω υπηρετήσει σε θέσεις μεγάλης ευθύνης στον ΔΗΣΥ και ουδέποτε έκανα κάτι που ζημίωσε την παράταξή μου. Αντιθέτως, βλέπω πως εκεί όπου έκανα κριτική στο παρελθόν, γίνεται πλέον μια προσπάθεια βελτίωσης, στην οποία θέλω να συμβάλω. Με ρωτάτε αν θα διατηρήσω το θάρρος της γνώμης μου. Σας λέω ότι είμαι πάνω από 30 χρόνια με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο στην πολιτική και πάντα το είχα, με προσωπικό κόστος πολλές φορές. Το είχα ακόμη και όταν ήμουν στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο πλουραλισμός είναι πλούτος για την παράταξή μας. Για μένα είναι κάπως αργά να πάψω να είμαι ο εαυτός μου.
–Ο ΔΗΣΥ έχει πολλές φορές διαφοροποιηθεί από την κυβέρνηση. Είναι για να αποφύγει τη φθορά της κυβέρνησης;
–Εγώ δεν διαχωρίζω την κυβέρνηση από τον ΔΗΣΥ.
–Ο ΔΗΣΥ, όμως, το έχει επιχειρήσει αρκετές φορές.
–Η συντριπτική πλειοψηφία δεν μας βλέπει ως κάτι διαφορετικό. Δεν μπορεί να πηγαίνει καλά η κυβέρνηση και άσχημα ο ΔΗΣΥ, ούτε το αντίθετο. Η πορεία μας είναι άρρηκτα δεμένη και συνδεδεμένες είναι οι μεγάλες προσδοκίες που έχει ο κόσμος από εμάς. Να είμαστε η δύναμη του εκσυγχρονισμού και της μεταρρύθμισης, να βελτιώνουμε τη ζωή των πολιτών, να εφαρμόζουμε εξωστρεφείς πολιτικές και να παλεύουμε για την προοπτική του Κυπριακού. Όταν δεν εκπληρώνουμε αυτή την αποστολή, οι ψηφοφόροι, με πρώτους τους υποστηρικτές μας, μας τιμωρούν πολύ σκληρά.
–Ο ανασχηματισμός σε κυβέρνηση και ΔΗΣΥ είναι παραδοχή λαθών για το κυβερνητικό έργο και τον προεκλογικό των ευρωεκλογών;
–Έχουμε μάθει τον ΔΗΣΥ να είναι ένα κόμμα συνεπές και βασισμένο στις αρχές, τις αξίες και τις ιδέες του. Αυτές δεν μπορούν να αλλάζουν για να εξυπηρετηθεί καμία προεκλογική σκοπιμότητα. Έγινε λάθος στις ευρωεκλογές. Κανένας συναγερμικός δεν θέλει το κόμμα του να είναι το μη χείρον βέλτιστον ή επιλογή ανάγκης. Ο συναγερμικός θέλει το κόμμα του να είναι το καλύτερο. Στο κυβερνητικό επίπεδο τώρα, η μεγάλη πρόκληση ήταν η μετατροπή μιας διακυβέρνησης δια- χείρισης μιας μεγάλης κρίσης σε διακυβέρνηση δημιουργίας ενός αναγεννημένου κράτους. Αυτή η μετάβαση πήρε πολύ περισσότερο χρόνο από όσο θα έπρεπε. Υπήρξε εφησυχασμός μετά τις προεδρικές. Αδικήσαμε και τους εαυτούς μας και τον κόσμο μας. Βλέπουμε, όμως, τη μετάβαση πλέον να γίνεται και τα μηνύματα που έστειλαν οι ψηφοφόροι στις ευρωεκλογές, να έχουν ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη.
–Πώς ακριβώς;
–Επανέρχεται επιτέλους, ως κορυφαία προτεραιότητα, το θέμα των μεταρρυθμίσεων και η προώθηση του οράματος για την Κύπρο της νέας εποχής. Παράλληλα, αναδεικνύεται ξανά η ανάγκη η φιλοδοξία της χώρας μας να παίξει τον γεωστρατηγικό και ενεργειακό της ρόλο, να συνοδεύεται με μια πειστική προσπάθεια να λυθεί το εθνικό θέμα. Με αυτόν τον τρόπο, έστω και αν δεν καταφέρουμε να λύσουμε το Κυπριακό, τουλάχιστον θα διαφυλάξουμε την αξιοπιστία μας. Βλέπω, ακόμη, τάσεις αλαζονείας, έπαρσης και μικρομεγαλισμού που κυριάρχησαν – δυστυχώς– μετά τις προεδρικές εκλογές να υποχωρούν και να έχουμε πλέον μια πιο σεμνή και προσγειωμένη εθνική προσπάθεια, σε όλα τα επίπεδα.
–Πού επιδείξατε έπαρση και μικρομεγαλισμό;
–Σε πολλά ζητήματα, αλλά δεν είναι η ώρα να αναφερθούμε σε αυτά. Πιο ωφέλιμο είναι να αποδείξουμε ότι διορθωθήκαμε και εργαζόμαστε σκληρά για να πετύχουμε. Η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση που πολλοί συναγερμικοί εκφράσαμε τον τελευταίο καιρό οδήγησε σε μια ανασύνταξη, μια νέα αρχή. Και, γι’ αυτό το λόγο, αισθάνομαι έντονα την ανάγκη να απευθύνω ισχυρό κάλεσμα σε όσους έχουν απομακρυνθεί από την παράταξη να επιστρέψουν. Δεν έχει νόημα πλέον για κάποιον να βγαίνει έξω από το σπίτι του και να το πετροβολεί. Αντιθέτως, τώρα είναι η ώρα να αποδείξουμε με τη συμμετοχή μας ότι η προσήλωση στις αρχές, στην εκσυγχρονιστική φυσιογνωμία και την εθνική αποστολή ήταν πάντα ο μόνος δρόμος για την παράταξή μας.
–Μιλάτε για σωστή προσέγγιση πλέον στο Κυπριακό, ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν άρδην το τελευταίο χρονικό διάστημα που δυσκόλεψαν την όποια επίτευξη λύσης. Αυτό δεν είναι υποκρισία;
–Μετά το Κραν Μοντάνα θα μπορούσαμε να χειριστούμε διαφορετικά κάποια ζητήματα. Δεν θεωρώ, όμως, ότι έχουμε φτάσει στο τέλος της διαδικασίας. Πιστεύω ότι η λύση του Κυπριακού μπορεί να προκύψει, κυρίως, ως αποτέλεσμα μιας ευνοϊκής διεθνούς συγκυρίας. Σήμερα αυτό που δεν φαίνεται εφικτό, μπορεί να γίνει τους επόμενους μήνες. Να μην ξεχνάμε πως η Τουρκία πέραν από τις προκλήσεις και τις επεκτατικές ενέργειες, έχει κάνει και λάθη. Όπως, πιστεύω ότι είναι λάθος της όλος ο χειρισμός με τη Λιβύη.
–Αυτό θα λειτουργήσει υπέρ μας;
–Αυτό αναβαθμίζει την ανάγκη να λυθεί το Κυπριακό και να χαλιναγωγηθούν οι νέες ορέξεις της Τουρκίας από τη διεθνή κοινότητα. Δεν βλέπω πόσο εύκολα μπορεί η Τουρκία να πάει με γεωτρύπανα έξω από την Κρήτη, έξω από την εκεί αμερικανική βάση. Ούτε πώς μπορεί να διακινδυνεύσει μία αναμέτρηση με την Αίγυπτο έξω από την Τρίπολη της Λιβύης.
–Παρόμοια πράγματα λέγαμε και για το ότι η Τουρκία δεν θα τρυπούσε εντός της κυπριακής ΑΟΖ
–Δεν είναι το ίδιο η Συρία, με την οποία συνορεύει, και η Κύπρος, που δεν έχει τις στρατιωτικές ικανότητες να αντιπαραταχθεί, με τη Λιβύη. Το λάθος της Τουρκίας είναι ότι έφερε όλες τις χώρες της περιοχής μαζί, για να αντιμετωπίσουν τις πειρατικές της ενέργειες. Τώρα είναι η ώρα των τριμερών συνεργασιών και των μηχανισμών που πετύχαμε να στήσουμε να αποδώσουν. Το είδαμε στο θέμα των υπογραφών για τη μελέτη του Eastmed, θα το δούμε και αλλού. Στέλνεται στην Τουρκία μήνυμα ότι είναι με λανθασμένο τρόπο που προωθεί τις διεκδικήσεις της.
–Είχαμε μιλήσει και για διασφάλιση της ΑΟΖ μέσω των Τριμερών, βεβαίως και κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη…
–Δεν είναι στρατιωτικές συμμαχίες οι Τριμερείς και όποιοι άφησαν να εννοηθεί αυτό το πράγμα στον κόσμο, τον παραπλάνησαν και λειτούργησαν και εις βάρος της ουσίας των τριμερών συνεργασιών. Οι Τριμερείς είναι πολύτιμες πολιτικές συνεργασίες για την προώθηση των κοινών μας συμφερόντων. Στο θέμα τώρα του καθορισμού ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας ανάμεσα στις χώρες της περιοχής μας, αυτός δεν θα μπορέσει ποτέ να προκύψει από ελεύθερες διαπραγματεύσεις, αλλά μόνο μέσα από έναν διαιτητικό μηχανισμό, στη βάση του δικαίου της θάλασσας και του εθιμικού δικαίου. Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλία προκειμένου όλες οι γείτονες χώρες να ζητήσουμε μαζί μια τέτοια διεθνή διαιτησία. Θα είναι πολύ δύσκολο για την Τουρκία να την αρνηθεί. Και βλέπω, με ικανοποίηση, τον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Αναστασιάδη να έχουν πρόσφατα αναφερθεί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Eθνική συνείδηση
–Για μία μερίδα του ακροατηρίου σας έχετε χάσει την έξωθεν καλή μαρτυρία για τις συνεχείς μεταλλάξεις, ενώ ζήτημα τίθεται και για το ότι έχετε κάνει «λάστιχο» την κληριδική σχολή σκέψης…
–Η κληριδική σχολή σκέψης δεν είναι λάστιχο. Είναι τοποθετημένη ξεκάθαρα στη διακήρυξη αρχών του ΔΗΣΥ. Προϋποθέτει την ανάγκη μιας ρεαλιστικής προσέγγισης που θα υπηρετεί αταλάντευτα την ανάγκη λύσης του Κυπριακού, με τρόπο που δεν θα επιχειρεί την ισοπέδωση των εθνικών χαρακτηριστικών των Κυπρίων, είτε αυτοί είναι Ε/κ ή Τ/κ. Η λύση του Κυπριακού μπορεί μόνο να εδράζεται στον σεβασμό της μιας κοινότητας προς την άλλη. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος και δεν μπορεί να είναι τρόπος ο εθνικός απογαλακτισμός που κάποιοι ευαγγελίζονται. Αλλά ούτε και επιτρέπεται, σε οποιοδήποτε θέλει να ονομάζεται πατριώτης, η σκέψη του να απεμπολήσουμε έδαφος, είτε με τα δύο κράτη, είτε με τη συνομοσπονδία, για χάρη της δικής μας καλοζωίας. Τα σύνορα με την Τουρκία εντός Κύπρου θα είναι η οριστική καταδίκη του κυπριακού ελληνισμού. Μια γεύση αυτής της καταδίκης έχουμε ήδη πάρει τον τελευταίο καιρό.
–Κατηγορείστε, βεβαίως, για τον τρόπο που χρησιμοποιείτε την εθνικοφροσύνη ότι αυτή είναι αντίθετη με το φιλελεύθερο προφίλ που θέλετε να προσδώσετε στο κόμμα.
–Από πού κι ως πού ο φιλελευθερισμός, μία ιδεολογία που αναδεικνύει την ατομική και ιδιωτική πρωτοβουλία, θέλει ένα κόμμα ανοικτό στην κοινωνία, ανοικτό στην οικονομία και ανοικτό στην αλλαγή, είναι ενάντια στη διατήρηση της εθνικής συνείδησης; Παρασυρόμαστε πολλές φορές και γινόμαστε απολογητές αποτυχημένων αριστερών κοσμοθεωριών. Δεν είμαστε διεθνιστές εμείς. Πιστεύουμε στον απεριόριστο σεβασμό του ενός προς τον άλλο και στα χαρακτηριστικά του. Η εθνική συνείδηση και ο φιλελευθερισμός, κοινωνικός ή οικονομικός, συνυπάρχουν σε όλα τα κεντροδεξιά κόμματα της Ευρώπης. Έτσι εκφράζεται ο υγιής πατριωτισμός και η ανάγκη για πρόοδο των πολιτών και των οργανωμένων κοινωνιών.
Διαφορετικές προσεγγίσεις με τον πρόεδρο
–Για ποιο λόγο αποχωρήσατε από το κυβερνητικό σχήμα;
–Κατ ́αρχάς να εκφράσω την εκτίμησή μου στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη θέση που μου είχε εμπιστευθεί. Θέλω να πιστεύω ότι η παρουσία μου εκεί ήταν επωφελής για τον τόπο και την παράταξη. Έκανα ό,τι ήταν δυνατό για να αποκτήσει το Προεδρικό μηχανισμούς συντονισμού ενός φιλόδοξου κυβερνητικού έργου, εκπροσώπησα –επάξια πιστεύω– τον πρόεδρο στο εσωτερικό και διεθνώς και διαδραμάτισα τον ρόλο που μου ανατέθηκε στην προεκλογική εκστρατεία, ιδιαίτερα με την εκπόνηση του προγράμματος διακυβέρνησης. Δεν είναι όμως μυστικό ότι με τον πρόεδρο είχαμε πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις σε κρίσιμα ζητήματα και από την ώρα που τις είχαμε δεν ήταν ούτε ορθό, ούτε χρήσιμο να συνεχιστεί η συνεργασία μας. Απ’ εκεί και πέρα, πολλά από τα θέματα στα οποία φορτικά επέμενα τότε, επανέρχονται σήμερα ως κυβερνητικές προτεραιότητες. Είναι αυτό ακριβώς που με κάνει πιο αισιόδοξο.
–Έχει ήδη ανοίξει συζήτηση για το ποιος θα είναι ο υποψήφιος για την Προεδρία το 2023 εκ μέρους του ΔΗΣΥ. Βοηθά κάτι τέτοιο το κόμμα;
–Θέλω να προειδοποιήσω ότι εάν δεν ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του κόσμου, εάν δεν προχωρήσουμε με τόλμη στις μεταρρυθμίσεις και τη δημιουργία νέας προοπτικής στο Κυπριακό, εάν με το έργο μας δεν πείσουμε ότι δικαιούμαστε μία τρίτη συνεχόμενη θητεία, τότε όποιος κι αν είναι ο υποψήφιος, το βέβαιο είναι ότι θα χάσει.
–Έγιναν συζητήσεις στο παρασκήνιο για τις προεδρικές του ’23;
–Θεωρώ ότι, άστοχα και άκαιρα, έγιναν στο παρελθόν από κάποιους κινήσεις για να πλασαριστούν ως φερέλπιδες υποψήφιοι που στοίχισαν πολύ στην παράταξη. Δεν θεωρώ όμως ότι γίνονται πλέον.